Mensen die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben, weinig geld hebben en een stap kunnen maken naar een betere gezondheid, kunnen binnen Fitness Loont een jaar lang gratis sporten bij het plaatselijk aangesloten preventiecentrum – op kosten van de gemeente. Dit is een plek waar mensen met (een verhoogd risico op) een chronische aandoening veilig en met plezier kunnen sporten, door een samenwerking met de eerstelijnszorg. Hier worden ze door een professional begeleid naar een betere fitheid en ontwikkelen ze structuur in de dag, zodat ze letterlijk en figuurlijk beter in hun vel komen te zitten.
Zeeuws-Vlaanderen
In Zeeuws-Vlaanderen heeft ondernemer Pim Lexmond vier preventiecentra voor zowel het bedrijfsleven als inwoners. De centra hebben in totaal zo’n 40 fte’s voor de ambitie om met hun centra de spil van bewegen te zijn voor Zeeuws-Vlaanderen. Pim: “Het samenwerken met andere partijen uit de regio is cruciaal voor het behalen van onze ambitie. Het netwerk hadden we dus al staan toen we startten met Fitness Loont. We kennen de ambtenaren goed, maar ook de huisartsen, het onderwijs, noem maar op. Dat maakt het implementeren van de Fitness Loont-aanpak goed te doen. Uiteindelijk willen we de doelgroep niet per se bij ons laten sporten. Het gaat er meer om dat wij twee à drie keer in de week tijd hebben om deze mensen onder onze hoede te nemen en ze te begeleiden naar een gezondere leefstijl. Daar hoort ook bij dat we ze begeleiden naar passend aanbod. Met Fitness Loont werken we als eerste aan structuur en bespreken we vervolgens wat passend zou zijn.”
Pim geeft aan dat het belangrijk is om de intake van de Fitness Loont-deelnemers goed te doen. “De gemeente doet de eerste screening, waarmee je al een schifting hebt. Wij doen vervolgens nog een screening, waarbij motivatie erg belangrijk is. Je moet dan als begeleider echt even contact maken om in te schatten of je de potentiële deelnemer ziet deelnemen. Daarbij ga je uit van het positieve, maar natuurlijk zijn er nog steeds mensen die afhaken.” Over die laatste groep zegt Pim: “We zullen moeten accepteren dat we niet iedereen kunnen bereiken. En zeker niet deze mensen, die vaak gevangen zitten in een web van problemen. Soms kunnen wij een uitweg zijn uit dat web, maar niet altijd.”
Oss
In Oss deed deelneemster Monique vorig jaar zo’n intake met Richard. Richard werkt als personal coach bij Milton van Haren en is zelf ervaringsdeskundige. Milton, eigenaar van Vitaplaza en regisseur van Fitness Loont in Noord-Brabant voor de regio Dongen, Uden en Oss. “We zien de groep mensen in armoede groeien. Het kan iedereen overkomen. Een scheiding, ziekte, een faillissement. Voor je het weet durf je het huis niet meer uit. Dan is het heel belangrijk om wekelijks onder de mensen te blijven. Sporten is hiervoor een zeer geschikte activiteit. Dat zien wij terug in de resultaten van de Positieve Gezondheid-meting die we doen”.
Monique, over de aanleiding: “Anderhalf jaar geleden had ik een heel laag zelfbeeld. Ik zat de hele dag thuis, had geen werk. Het ging niet goed met mijn zoon en ik durfde daardoor het huis niet uit. Dat maakte dat ik ook weinig zelfvertrouwen opbouwde en me eenzaam voelde. Een welzijnswerker zei op een gegeven moment tegen me dat het nu wel klaar was met thuis niks doen en dat ik in actie moest komen. Dat was ik wel met haar eens en voelde ik ook wel, maar ik wist niet zo goed wat ik dan kon doen. Vlak daarna kwam er via Quiet – een organisatie die zich richt op armoedeverzachting – een berichtje voorbij over Fitness Loont. Toen is het balletje gaan rollen.”
Demi van Haren, begeleidster van Monique: “Tijdens de gesprekken die je met mensen voert, voel je wel aan wat iemand nodig heeft. Sommige mensen hebben een stok achter de deur nodig, sommigen juist meer sportbegeleiding. De kunst bij Fitness Loont is dat je luistert en in contact bent met de deelnemer, om te zorgen dat hij of zij zich ontwikkelt, op welk vlak dan ook. Wij gebruiken daarbij het Spinnenweb Positieve Gezondheid. Door op basis daarvan vast te stellen wat iemand nodig heeft, kunnen we ook ons netwerk inschakelen en iemand echt verder helpen. Bij Monique merkte ik bijvoorbeeld dat een belletje haar over de drempel hielp als ze eigenlijk niet wilde komen. Inmiddels is ze er trouw iedere week. Dat ik haar die aandacht kon geven, heeft haar echt een stapje verder geholpen.”
Monique: “Weet je wat het is? Ik ben mezelf meer gaan nemen zoals ik ben en mijn zelfvertrouwen is gegroeid. Fitness Loont verandert niks aan je situatie, maar het zorgt er wel voor dat je het beter aankan. Zo ben ik echt meer gaan strijden. Voor mijn zoon, waar het niet goed mee gaat, voor een nieuw huis, want dat zorgt voor deze situatie. Dat kon en durfde ik voorheen niet, maar nu doe ik dat gewoon weer.”
Samenwerkingswijze
In Oss werken ze volgens de Samenwerkingswijze. Milton van Haren: “Dit is een manier van samenwerken die tien jaar geleden in de wijk Ruwaard is gestart. Het principe is eenvoudig: een deelnemer van Fitness Loont heeft een hulpvraag. De deelnemer gaat samen met de coach van Vitaplaza op zoek naar de antwoorden op de volgende drie vragen: wat wil ik, wat kan ik, wat heb ik nodig? Met die antwoorden gaan zij in gesprek met een of meerdere professionals en organisaties in het netwerk Sociaal Domein. Er wordt een samenwerkplan opgesteld en een casusregisseur aangesteld. Dat kan de personal coach zijn of een andere professional wanneer andere problematieken de overhand hebben.”
Milton vervolgt: “In de praktijk is de uitvoering van dit principe geen eenvoudige opgave. Deelnemers lopen niet te koop met hun dagelijkse uitdagingen. Ook communicatie is bij deze doelgroep niet eenvoudig. Wie in de mailbox berichten van bijvoorbeeld de deurwaarder ontvangt, opent de mailbox niet. Dus ook de berichten van de coach niet. Daarom is vertrouwen winnen heel belangrijk. In een preventiecentrum kan de coach het vertrouwen winnen door wekelijks de deelnemer te zien. Dat gaat met kleine stapjes. Een lange periode van aandacht en begrip zorgt er uiteindelijk voor dat een deelnemer de stap naar hulp durft te zetten. Het voelt als dankbaar werk om deze groep mensen zo te mogen helpen”.
Wethouder Kees van Geffen: “Het is hartstikke mooi als je mensen die het moeilijk hebben een beetje kunt ondersteunen. We kunnen de armoede niet oplossen voor ze, maar we kunnen wel proberen om ze te helpen. Wij zien Fitness Loont natuurlijk ook niet als de heilige graal, maar wel als een aanpak in het geheel van interventies die we kunnen inzetten om mensen naar een betere gezondheid te begeleiden. Het past goed bij de GALA-gedachte. Nu wordt het nog uit onze re-integratiemiddelen betaald, maar dat is alleen maar het geld. De kunst is nu om het te verknopen met andere bestaande aanpakken die we al hebben. Daarom is die Samenwerkingswijze zo belangrijk, want met je netwerk kom je veel makkelijker in contact met de juiste mensen.”
Vervolg
De borging van Fitness Loont hangt momenteel af van de bijdrage die het ministerie wil doen (zie kader). De gesprekken daarover zijn gaande. Pim Lexmond denkt – naast zijn projectleiderschap in Zeeuws-Vlaanderen – mee over de landelijke follow-up: “We denken nu aan een bedrag van 499 euro per persoon per jaar, waarmee een deelnemer ieder kwartaal veertig uur begeleid wordt. Ik kan geen partij bedenken die dat beter kan doen dan wij, als netwerkers en ondernemers met een hart voor de lokale samenleving.”
NL Actief
Anne Marie van Duivenboden droeg namens NL Actief bij aan de totstandkoming van Fitness Loont, zette het landelijk uit bij de preventiecentra en is trots op hoe het zich ontwikkelt. “Deelnemers worden echt ‘gezien’. Onderdeel van onze aanpak is dat de coaches bijvoorbeeld even bellen als iemand niet komt opdagen. Dat geeft toch het gevoel dat je gemist wordt en dat je serieus genomen wordt. We merken dat deelnemers zich thuisvoelen, omdat we geen fitboys en -girls zijn. We doen gewoon lekker normaal en dat wordt gewaardeerd.”
Over het landelijke vervolg van Fitness Loont na de eerste opstart in coronatijd zegt Anne Marie: “We zijn in gesprek met het ministerie en gemeenten. Er is bijvoorbeeld een gemeente die heeft aangegeven alle domeinen om tafel te willen zetten, zodat we Fitness Loont daar helemaal kunnen uitrollen. Zij willen dat dus bekostigen. Dat soort constructies zijn natuurlijk zeer betekenisvol en zou deze aanpak levend houden in die gemeente.”
Meer lezen?
- Dit kun je als buurtsportcoach doen voor inwoners in armoede
- Kwetsbare volwassenen en ouderen in Amsterdam-Oost bewegen dankzij leefstijlnetwerk
- Praktijkvoorbeeld volwassenen, armoede en sport: Sittard-Geleen
- Beweegadvies voor volwassenen en kinderen met overgewicht of obesitas
- Zo maak je sport en bewegen mogelijk voor volwassenen met inkomensarmoede
Foto boven dit artikel, van links naar rechts: regisseur bij Fitness Loont Milton van Haren, begeleidster bij Fitness Loont Demi van Haren en wethouder in Oss Kees van Geffen.
