Duurzaamheid als prestatie-indicator
(foto: Zwembadbranche)
“We zijn eigenlijk al heel lang bezig met duurzaamheid”, vertelt Van der Graaf, die ooit begon als zwemlerares en inmiddels alweer 17 jaar manager is van Sportfondsenbad Zevenkampse Ring. “Vroeger was er één keer in de tien jaar een energiemonitoring, waarbij vooral gekeken werd naar de constructie van het gebouw, het verbruik en het doel van de accommodatie. Daar kwamen dan allerlei adviezen uit zoals het aanbrengen van PV-panelen, dekens over het water etc. Maar er was nooit echt controle op.
Dat is in de loop der tijd heel erg veranderd. Dat zie je ook bij de gemeenten Rotterdam, die eigenaar is van dit bad. Inmiddels hoort duurzaamheid bij de prestatie-indicatoren die we met de gemeente hebben afgesproken. Je merkt een soort omslag in het denken. Duurzaamheid is een steeds belangrijker onderdeel van de bedrijfsvoering, waar je ook op wordt afgerekend.”
Green Key certificering
In de aanpak van duurzaamheid bij Zevenkampse Ring – bestaande uit een zwembad, sporthal, wellnesscenter en horecagelegenheid – is gebruik gemaakt van de GreenKey certificering. Dat is een internationaal keurmerk voor duurzaamheidsbedrijven in de recreatie- en vrijetijdsbranche. “In eerste instantie was dit keurmerk bedoeld voor campings en hotels, maar wij hebben er veel aan gehad. In de handleiding komt alles terug van hele kleine tot hele ingrijpende maatregelen. Bijvoorbeeld van het inkopen van fair trade producten, afvalscheiding, water- en energiebesparende maatregelen tot en met het installeren van zonnepanelen en isolatiemaatregelen.”
Zonnepanelen als meest effectieve maatregel
“Tien jaar geleden hebben we voor het eerst de gouden Green Key certificering gekregen”, aldus de trotse manager. “Met een gebouw dat toen 30 jaar oud was hebben we energielabel A gehaald. We waren toen het groenste zwembad van Nederland.” Inmiddels is het gouden keurmerk weer verlengd. “Eens in de twee jaar komt er een keurmeester langs en nemen we de hele handleiding weer door. De uitkomst was dat we ons gouden certificaat mochten behouden.” Wat de meest effectieve maatregel was? “De installatie van de zonnepanelen op het dak van het zwembad en de sporthal. Dat komt vooral door de enorme oppervlakte, die je kunt benutten voor zonnepanelen. We hebben in totaal 500 panelen laten installeren. Het is vrij eenvoudig te realiseren en de terugverdientijd is relatief kort met 7 jaar.”
Duurzaamheid in kantine en vervoer
Al die maatregelen om de energielasten terug te brengen zijn natuurlijk noodzakelijk, maar hoe zorg je er nou voor dat duurzaamheid ook beklijft bij de gebruikers? “Het gaat inderdaad veel verder dan dat. We proberen onze bezoekers – dat zijn er 300.000 per jaar – enthousiast te maken en te motiveren voor duurzaamheid. Dat doen we door allerlei acties te bedenken met plaatselijke leveranciers. Zo verkopen we in onze groene kantine de ‘Rotterzwam’, dat is een vegetarische kroket met paddenstoelen, die gekweekt worden in de kelder van het oude Tropicana zwembad.”
“We sluiten daarbij ook aan bij andere lokale initiatieven zoals ‘Gezond 010’. Daarnaast stimuleren we onze bezoekers om zoveel mogelijk op de fiets of met het OV te komen. Voor de jeugd hebben we acties met groene springtouwen en zetten we onze mascotte Dumi (duurzaam en milieu) in om ook de jeugd te laten zien hoe belangrijk duurzaamheid is.”
Maatschappelijke betrokkenheid
Samenwerking is het toverwoord volgens Van der Graaf als het gaat om het vergroten van de maatschappelijke betrokkenheid bij verduurzaming. “Je merkt dat je met elkaar groeit in het bereiken van de duurzaamheidsambities. We werken veel samen met de gemeente Rotterdam, met onderwijs- en welzijnsinstellingen in de wijk en met andere ondernemers.
Ons streven is om een centrumfunctie te vervullen in de wijk Alexander, met zo’n 100.000 inwoners. We proberen bijvoorbeeld kwetsbare doelgroepen naar onze accommodatie te krijgen via het aanbieden van dagbesteding. We geven bijvoorbeeld taallessen en digitale bewegingslessen voor ouderen met interactieve muren. Dat heeft dan ook weer een gunstig effect op onze bezettingsgraad. Zo snijdt het mes aan twee kanten.”
Renovatie van het zwembad
“Waar voor mij nog de uitdaging in zit, als manager van het groenste zwembad van Nederland? Ik denk vooral in onze toekomstplannen. Samen met de gemeente Rotterdam werken we aan plannen voor de renovatie van Zevenkampse Ring. Uit het Masterplan zwembaden van de gemeente bleek dat er in Rotterdam-oost weliswaar geen uitbreiding van het zwemwater nodig is, maar dat daar het huidige zwemwater wel behouden moet blijven. Voor een gezonde en duurzame exploitatie in de toekomst zijn investeringen nodig om dit 40 jaar oude bad in stand te kunnen houden. Het plan wordt in 2021 gepresenteerd aan de gemeente. Het is de bedoeling om in 2022 van start te gaan.”
Is een renovatie van zo’n oud bad niet veel duurder dan nieuwbouw? “Daar moeten we ons nog over buigen. We hebben wel een groot probleem met betonrot. Het vergt een enorme investering, om dat op te lossen. Daarnaast willen we wel graag meer zwemwater, omdat we de verschillende doelgroepen nu niet kwijt kunnen in één bad. Een ander punt is dat ik hoop dat we aan de voorkant betrokken worden bij de renovatie- of nieuwbouwplannen. Je ziet nu nog te vaak dat exploitanten, die veel kennis hebben van zwembaden, nauwelijks bij de bouw worden betrokken.”
Ultieme tip
Voor zwembaden die willen verduurzamen heeft Van der Graaf nog wel een tip. “Kijk vooral vanuit het hele krachtenveld wat er speelt in de omgeving. Gemeenten hebben vaak prima sportnota’s waarin alle kaders staan beschreven. Probeer daar dan gebruik van te maken en ga het wiel niet in je eentje uitvinden. Je scoort bij de gemeente als je met hen meedenkt over de aanpak van duurzaamheid. Betrek er ook zoveel mogelijk andere organisaties bij en probeer draagvlak te creëren voor je plannen. Dan kom je in een positieve spiraal en worden je plannen ook eerder opgemerkt en gehonoreerd.”
Wil je meer weten over verduurzamen van sportaccommodaties? Kijk voor meer informatie en onze specialisten op www.duurzamesportsector.nl.