Alles over sport logo

Framesport: ontwikkelingen en kansen voor zorg en sport

Framesporten zijn aangepaste vormen van bestaande sporten waarbij iemand met een frame beweegt. Framesport biedt mensen met een beperking meer beweegmogelijkheden. Hoe is framesport in Nederland ontstaan en welke ontwikkelingen en kansen zijn er? We vragen het Petra van Schie (PhD), kinderfysiotherapeut en onderzoeker op de afdeling Revalidatiegeneeskunde van Amsterdam UMC en projectleider van Frame Running Nederland.

Frame Running (voorheen: RaceRunning) is de grootste framesport in Nederland. Bij deze sport lopen of rennen deelnemers met een frame met drie wielen, een zadel, stuur en borststuk. Deze running frames komen oorspronkelijk uit Denemarken en Petra van Schie speelde een grote rol bij het ‘overwaaien’ ervan naar Nederland. “Ik werkte veel met kinderen met cerebrale parese vanuit het CP expertisecentrum van Amsterdam UMC en gaf bovendien les aan kinderfysiotherapeuten. In 2010 gaf ik les in Denemarken en zag daar een running frame. Ik was meteen verkocht.”

Petra ontdekte dat het apparaat in Nederland nog niet werd gebruikt. “Dankzij fondsen hebben we enkele frames aangeschaft en uitgeleend aan revalidatiecentrum Heliomare. Kinderfysiotherapeuten gingen ermee aan de slag; de resultaten waren heel positief. Vervolgens hebben we geld aangevraagd voor extra frames.” In 2015 organiseerden Petra en haar collega’s clinics op kinderrevalidatiecentra en mytylscholen (scholen voor kinderen met een lichamelijke handicap). “Veel organisaties kochten daarna frames voor kinderrevalidatie, gymmen met een frame of als loophulpmiddel.”

Van zorg naar sport

Hoe belandde Frame Running uiteindelijk vanuit de revalidatie in de sport? Petra: “Ik vroeg Team Sportservice Haarlemmermeer in Hoofddorp om een Frame Running-groep te helpen opzetten bij de atletiekvereniging. G-trainers wilden een team opzetten. Twee van mijn cliënten deden mee.” Er volgden clinics op atletiekverenigingen door heel Nederland. “Een bewegingsagoog van Rijndam Revalidatie was zo enthousiast dat hij Frame Running-trainingen in Rotterdam ging geven. Het balletje ging rollen; we kwamen in blaadjes en op Facebook. Ouders vroegen: ‘kan dit ook in onze buurt?’.”

Inmiddels bieden zo’n 50 atletiekverenigingen Frame Running aan. Veelal voor kinderen, al hebben sommige clubs ook een volwassenengroep. Nog steeds komen er initiatieven bij. Het streven: iedereen kan binnen twintig kilometer van de woonplaats meedoen. Bekijk welke atletiekverenigingen Frame Running aanbieden. Of ontdek hoe je als club de sport kunt gaan aanbieden.

Bekijk wat er allemaal mogelijk is met een frame.

Frames lenen of aanschaffen

Sporters kunnen via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) een frame krijgen. Sommige verenigingen kopen frames zodat potentiële atleten de sport kunnen uitproberen. Verenigingen krijgen dankzij de Plusregeling van Stichting het Gehandicapte Kind twee extra frames als ze één frame aanschaffen. Ook is er vanuit Frame Running Nederland een uitleenpool en kun je een frame lenen via Uniek Sporten Uitleen.

Frame schaatsen

Uit het initiatief voor Frame Running vloeide ook Frame Schaatsen voort. “Tijdens een project om Frame Running te stimuleren, ontwikkelden studenten van Hogeschool Utrecht een schaatsframe”, vertelt Petra. “Dat groeide door en afgelopen winter promootte Stichting het Gehandicapte Kind de sport met clinics en evenementen zoals de Samen Schaatsen Elfstedentoer.”

Inmiddels geven drie verenigingen schaatslessen waarbij kinderen met en zonder beperking samen schaatsen. “Er wordt gekeken of meer ijsbanen dit willen. Ook wordt er geëvalueerd hoe het samen schaatsen gaat, in samenwerking met de Sven Kramer Academy en Duosport.” Ontdek hoe je als club begint met Frame Schaatsen.

Dankzij de nieuwe sport Frame Schaatsen kunnen kinderen met een beperking nu ook schaatsen.

Frame Voetbal

Frame Voetbal ontstond vanuit een ander initiatief. Petra: “Bewegingsagoog Ramon Storm en zijn collega Wouter van Driel startten rondom Rotterdam met cliënten een Frame Voetbalgroep. Vanuit daar verspreidde het zich volgens hetzelfde vlekkenpatroon als Frame Running.” Diverse clubs bieden de sport inmiddels aan. “Vaak begint het bij geïnteresseerde ouders. Daarnaast stimuleert de KNVB voetbalverenigingen actief.”

Er ontstaan dus meerdere soorten framesporten. Levert dat, gezien de relatief kleine doelgroep, te veel concurrentie op? “Nee, het is juist een verrijking”, vindt Petra. “Het is mooi als mensen kunnen kiezen. Bovendien wordt nog niet de hele doelgroep bediend.” Lees hoe je als club begint met Frame Voetbal.

Wind door je haren

Petra van Schie met een racerunner bij Atletiek Vereniging Haarlemmermeer.

Of je nu rent, schaatst of voetbalt: alle framesporten brengen de sporter in essentie hetzelfde. Namelijk: de voordelen van sport in algemene zin. “Uit onderzoek weten we bijvoorbeeld: framesporters kunnen beter participeren, vinden het leuk, krijgen meer zelfvertrouwen en worden gezonder. Bovendien: waar deze doelgroep in andere contexten nog weleens ‘achter’ loopt, bijvoorbeeld in de gymles, kunnen ze tijdens het framesporten volop meedoen en zelfs excelleren.” 

Ook is er sprake van sociale waarde. “Voor een nog te publiceren onderzoek hebben we ouders geïnterviewd van kinderen die aan Frame Runnen doen”, vertelt Petra. “Zij zien de kracht van andere kinderen ontmoeten, een clubshirt dragen en meedoen met de clubkampioenschappen. Tel daar de beleving bij op – ook eens snel gaan, de wind door je haren, je hart dat bonkt – en je begrijpt hoe waardevol dit is.”

Lees het onderzoek naar de fysieke effecten van Frame Running of het onderzoek naar de impact van Frame Running op de levenskwaliteit.

Een groeiend speelveld in breedte en top

Framesport heeft zich de afgelopen jaren snel ontwikkeld – en dat patroon zet voorlopig door. “Er komen meer soorten frames, bijvoorbeeld voor langere of zwaardere mensen. Denk ook aan opvouwbare en snellere frames. De sport wordt daardoor toegankelijker en aantrekkelijker.” Ook zal de volwassenensport verder groeien. “Aangezien framesport ooit is geïmplementeerd in de kinderrevalidatie, draaien veel initiatieven om kinderen. Maar steeds meer clubs en volwassenen ontdekken framesport.” Ook verwacht ze dat frames meer gebruikt gaan worden voor dagelijkse activiteiten, bijvoorbeeld binnen woonvormen. “Niet iedereen wil of kan sporten; het gaat ook om een actieve leefstijl. Overigens zijn running frames in principe wel gemaakt om sneller mee te gaan; daarin verschillen ze van loophulpmiddelen zoals de Alinker.”

Voor wie héél snel wil gaan, is er trouwens goed nieuws: “Inmiddels is Frame Running door de World Para Athletics omarmd als parasport. Deze ontwikkeling stimuleert zowel de breedte- als topsport. Atleten met ambitie staan op. Hopelijk halen we de Paralympische Spelen van 2028.”

Zorg als ingang

Welke kansen en uitdagingen ziet Petra? “Framesport is fantastisch om mensen met een beperking meer beweegmogelijkheden te bieden. Wie bijvoorbeeld niet kan rolstoelsporten, kan vaak wel framesporten.” Maar ja: dan moet diegene wel weten dat het bestaat. Daarin spelen revalidatiecentra een grote rol. “Veel zorgprofessionals kennen framesport nog niet, maar juist de zorg is een belangrijke ingang. Laat cliënten ermee kennismaken zodat ze daarna frames gaan gebruiken in het dagelijks leven, naar de sportvereniging gaan of aanhaken bij een wandelclub. Vertel ook als buurtsportcoach of vanuit een Beweeg- en Sportloket erover.”

Revalidatiecentra en woonvormen kunnen een clinic aanvragen en enkele weken frames lenen. Dat is vaak een groot succes. “We horen regelmatig: hadden we dit maar eerder gedaan. Probeer het dus gewoon, wees niet bang.” Tegen sportclubs wil Petra vooral zeggen dat er niet altijd een speciale groep nodig is. “Je kunt veel integreren in je trainingen. En sommige mensen floreren juist in samengestelde groepen.”

Structureel inbedden

Tot slot: de droom? “Dat de hele doelgroep framesport kent. En dat wie wil, in de buurt kan meedoen.” Specifiek voor Frame Running hoopt ze dat de sport structureel wordt ingebed bij de Atletiekunie. “Ik ben veel bezig met fondsenwerving, verslaglegging, enzovoorts. Maar het liefst ben ik niet meer nodig. Hoe mooi is het als Frame Running echt wordt geborgd?”

Meer weten?

Ben je een zorgprofessional, buurtsportcoach, beleidsmedewerker of professional die meer wil weten over framesport? Neem contact op met Petra van Schie of Frame Running Nederland. Of kijk op de website van Frame Running Nederland.

Fotocredits: CP Nederland


Artikelen uitgelicht


Meedoen door sport en bewegen
Inclusief sporten en bewegen
public, professional
overzichtsartikel
sporten met lichamelijke beperking, sportmateriaal, trends en innovatie