Zo laat je als zorgprofessional mensen meer bewegen met technologie

Veel zorgprofessionals kennen het probleem: patiënten meer laten bewegen, gaat vaak niet vanzelf. Denk aan een revalidatietraject waarin iemand zijn therapie-oefeningen nauwelijks uitvoert. Of aan de hometrainer in een woonzorgcentrum die na een week al stof staat te vangen. Deze situaties vloeien vaak niet voort uit onwil: veel patiënten vinden bewegen spannend, saai of ervaren andere drempels. Bovendien is er vanuit de zorg vaak beperkte capaciteit voor begeleiding op maat, waardoor mensen zelfstandiger aan de slag moeten. Gelukkig kan technologie drempels helpen wegnemen zodat mensen wél meer bewegen.

Bewegen met plezier

Om mensen te laten bewegen, moet het vooral léuk zijn, vertelt Carla Schouten, oprichter van Embedded Fitness. “Als mensen plezier hebben in bewegen, gaan ze het veel eerder doen. Gamification is daarom erg belangrijk: het gebruik van spelelementen.” (Lees alles over hoe je met gamification bewegen kan stimuleren.) Ook feedback helpt enorm, vertelt Schouten. “Zoals getoonde scores of lampjes die verdwijnen door een beweging. Mede door die ‘fun factor’ is technologie is zeer bruikbaar in de zorgcontext. Hersteltrajecten zijn fysiek en mentaal zwaar. Dus juist door het leuk te maken, stimuleer je mensen om meer te bewegen.”

Voorbeelden van bewegingstechnologieën in de zorg

Wie technologie wil inzetten in de beweegzorg, moet allereerst weten wat er mogelijk is, vertellen innovatie-experts Elmer Tiebackx en Bonita Janse van Basalt Revalidatie. Binnen Basalt werken zij bij Fieldlab Revalidatie, waar ze zorginstellingen en startups begeleiden bij het ontwikkelen, testen en implementeren van innovatieve producten. Welke opties heb je als zorgorganisatie om mensen met technologie te laten bewegen? Tiebackx en Janse geven een aantal voorbeelden.

Virtual Reality

Met een VR-bril ervaren gebruikers een virtuele 3D-wereld. Daardoor kunnen ze bijvoorbeeld levensecht badmintonnen vanuit hun stoel, of ‘wandelen door de natuur’ terwijl ze door de oefenzaal bewegen. Deze prikkelende setting nodigt uit tot bewegen. Ook kun je met VR mensen laagdrempelig vaardigheden laten oefenen. Denk aan deelname aan het verkeer, om daarmee angst te verminderen. Wel is de VR-bril minder geschikt voor mensen die snel duizelig of misselijk worden.

SmartClips

SmartClips zijn interactieve sensoren die bewegingsoefeningen leuk en meetbaar maken. Je plaatst de lichtgevende sensoren bijvoorbeeld op de grond, aan de muur of op tafel. Vervolgens stel je met een app een oefening in. Op onvoorspelbare wijze gaan er lampjes branden op de SmartClips, die de gebruiker moet uitschakelen door eroverheen te bewegen. Je kunt ook met geluiden werken. Dankzij de directe feedback is het spel leuker, en door de bewegingen trainen zij hun reactievermogen, balans en andere vaardigheden. Dit systeem is bijvoorbeeld geschikt voor fysiotherapie, revalidatie, valpreventie en thuistraining. Er zijn speciale programma’s voor bijvoorbeeld mensen met Parkinson.

SmartDance

De SmartDance is een interactieve dansvloer waarbij gebruikers met de voeten de juiste pijltjes moeten aantikken op de mat. De instructies zien zij voor zich op een scherm of projector onder begeleiding van muziek. Je kunt verschillende snelheden kiezen, zodat het spel past bij jouw doelgroep. Met de SmartDance komen patiënten op een speelse manier in beweging, waarbij ze onder andere hun oog-voet-coördinatie en balans trainen. Doordat je tot 16 matten kunt koppelen, is dit erg geschikt voor groepsactiviteiten, bijvoorbeeld in een woonzorgcentrum. Bijvoorbeeld kinderen vinden de dansmat erg leuk. De mat is minder geschikt voor mensen die fysiek of cognitief minder belastbaar zijn.

SmartBike

De SmartBike bestaat uit een app en een sensor die je aan je hometrainer of minibike bevestigt, voor een interactieve fietservaring binnenshuis. Je kunt routes fietsen of spelletjes spelen. Terwijl de gebruiker fietst, verschijnt er een virtuele omgeving op de gekoppelde tablet of tv. De beelden bewegen realtime mee met de trapbewegingen. Senioren die niet meer buiten kunnen fietsen, gebruiken de Smartbikeom door hun eigen (oude) woonomgeving te ‘fietsen’. Dit levert vaak veel herkenning, motivatie en plezier op. Je kunt de SmartBike ook meegeven naar huis, voor gebruik met de eigen hometrainer of minibike (kleine fietsergometer waarmee je zittend op een normale stoel kunt fietsen). Je kunt het systeem ook makkelijk zelf verplaatsen naar een andere locatie.

Wil je meer voorbeelden? Beweegtech is een betrouwbaar platform met een grote diversiteit aan bewegingstechnologieën voor fysio- en oefentherapeuten.

De juiste technologie kiezen

“Weet je welke technologieën er zijn? Dan moet je de juiste vragen stellen om dé oplossing te kiezen voor jouw setting,” vertelt Janse. Vragen zoals:

• Voor wie is deze technologie geschikt? Mensen met angstklachten, mensen in een rolstoel, mensen met een mentale beperking, kinderen, senioren, etc.
• Sluit deze activiteit aan bij de fysieke, mentale en sociale mogelijkheden van de doelgroep?
• Wat is motiverend of leuk aan deze activiteit? Past dat bij de drijfveren van de doelgroep?
• Hoe draagt deze activiteit bij aan de behandeling of begeleiding? Kan het een deel van de therapie vervangen?
• In welke setting gebruiken patiënten de technologie? Kan je het mee naar huis geven of moet het in een zorginstelling gebruikt worden? 

Het is natuurlijk slim om technologieën eerst zelf uit te proberen, zoals kon op de derde editie van het congres ‘Van zorg naar bewegen’.

De technologie implementeren

Met de juiste technologie ben je er nog niet, vertelt Tiebackx. “Je wilt uiteindelijk dat mensen het gebruíken. Het is daarom belangrijk dat de technologie gedragen en omarmd wordt in je organisatie.” Vragen voor een goede implementatie zijn bijvoorbeeld:

• Hoe kunnen we deze oplossing in onze organisatie inzetten?
• Wie moet ik betrekken bij de invoering (collega’s, management, ICT, facilitaire dienst, patiënten, familie)?
• Hoe kunnen we iedereen informeren en enthousiasmeren?
• Aan welke randvoorwaarden moet worden voldaan om dit in te zetten? Denk aan (doorlopende) kosten, ruimte, onderhoud, schoonmaak, internetverbinding, veiligheid etc.
• Wie en wat hebben we verder nodig om dit gebruikt te laten worden in de praktijk? Denk aan protocollen, goedkeuring van de vakgroep, etc.
• Hoe maken we het gebruik van deze technologie zo makkelijk mogelijk voor patiënten en collega’s?

Conclusie

Er zijn steeds meer interactieve oplossingen die je als zorgprofessional kunt inzetten voor herstel en preventie. Interactieve spellen maken bewegen leuker en meetbaarder, in een prikkelende maar toch veilige setting. Daarbij is het belangrijk om goed te kijken welke technologieën er zijn, welke in jouw eigen zorgpraktijk past en hoe je die goed implementeert. Want uiteindelijk werkt een beweegoplossing alleen als mensen ermee gaan bewegen.

Wil je aan de slag met de implementatie van zorgtechnologie binnen jouw organisatie? Het Fieldlab revalidatie biedt ondersteuning op maat, van inspirerende workshops tot volledige begeleidingstrajecten. Neem gerust contact via fieldlabrevalidatie.nl.

Meer weten?

• Lees dit uitgebreide artikel over bewegen met zorgtechnologie.
• Ontdek ook hoe je patiënten meer regie over hun eigen herstel geeft dankzij technologie.