Uit onderzoek blijkt dat ouderen meer bewegen als hun directe omgeving hen daarbij steunt en motiveert. Een beweegvriendelijke omgeving voor ouderen draagt bij aan:
- een betere fysieke gesteldheid
- het creëren van vertrouwen
- het verminderen van eenzaamheid
- een betere leefbaarheid
Voordelen voor de fysieke gezondheid
Regelmatig bewegen is om 3 redenen goed voor ouderen:
- Regelmatig bewegen bevordert hun kwaliteit van leven. Matig intensieve lichamelijke activiteit, zoals fietsen of stevig wandelen, heeft al een gunstig effect op de gezondheid, mits het regelmatig gebeurt. Het kan direct of indirect het risico verlagen op het ontstaan van ziekten.
- Regelmatige lichamelijke activiteit kan de gevolgen van het verouderingsproces vertragen. Door de afname van zaken als spierkracht en uithoudingsvermogen functioneren ouderen minder goed. Dit heeft gevolgen voor hun zelfredzaamheid en participatie in de maatschappij. Onderzoek heeft aangetoond dat regelmatige fysieke activiteit kan bijdragen aan zelfredzaamheid en participatie.
- Regelmatig bewegen levert gezondheidswinst op. Juist bij de meest inactieve groepen is het effect van bewegen groot. Er is bijvoorbeeld doorgerekend dat ouderen die voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen van 30 minuten per dag, 5 dagen per week matig intensief bewegen, bijna 3.000 euro per jaar minder zorgkosten maken dan ouderen die inactief zijn.
Wie met een beweegvriendelijke omgeving ouderen meer in beweging weet te krijgen, bespaart geld doordat het zorggebruik omlaag gaat en het aantal gezonde levensjaren stijgt. Bovenal verbetert de gezondheid en kwaliteit van leven van ouderen in de gemeente.
Voordelen voor zelfvertrouwen
Professionals, vrijwilligers en buurtbewoners kunnen ouderen op 3 manieren zelfverzekerder maken:
- Wanneer ouderen meedoen aan trainingen die inzicht geven in wat ze wel en niet meer kunnen – denk aan fietstraining – krijgen ze vertrouwen in hun eigen beweegvaardigheden.
- Wanneer de verkeersveiligheid in de wijk erop vooruitgaat neemt hun vertrouwen in hun fysieke omgeving toe.
- Wanneer de sociale controle in de wijk hoog is groeit hun vertrouwen in de sociale leefomgeving.
Voordelen voor eenzaamheid
Ouderen geven aan dat ze een straat aantrekkelijker vinden wanneer er meer ouderen gebruik van maken. Wanneer bij de inrichting van de leefomgeving aandacht is voor de aspecten die ouderen belangrijk vinden, zoals een nette straat, een mooie en aantrekkelijke omgeving, veilige wegen en stoepen, zullen zij meer gebruik maken van de openbare ruimte. En meer bewegen. Als gevolg hiervan wordt de sociale cohesie en het contact tussen wijkbewoners bevorderd. Betrokkenheid tussen buren vermindert eenzaamheid.
In de Nijmeegse wijk Hatert is de sociale cohesie zichtbaar versterkt door de komst van een beweegtuin. Wijkmanager Ed van Dael: “Niet alleen breng je met de beweegtuin mensen letterlijk in beweging, maar je brengt ook diverse bewonersgroepen bij elkaar: jongeren en ouderen, sport- en wandelclubs, allochtone vrouwen. De gezondheidsinsteek heeft dus tevens positieve gevolgen voor de sociale cohesie in de wijk.”
Al bij het plan voor de beweegtuin in Nijmegen waren senioren uit de wijk betrokken. Dit leidde tot praktische tips voor een voorziening die niet alleen op bewegen was gericht, maar ook tot gezelligheid voor de wijkbewoners op leeftijd, zoals een bank, toilet en koffie na afloop.
Beweegtuin “De Hatert”
De gemeente Nijmegen nam het initiatief om een Beweegtuin in de wijk Hatert te realiseren. Diverse partners (beleidsmedewerkers van de gemeente Nijmegen, fysiotherapeuten, gezondheidsmakelaars en de klankbordgroep senioren) werkten aan de voorbereiding en uitvoering van de Beweegtuin.
De Beweegtuin in Hatert is een plek in de buitenlucht waar senioren, maar ook anderen, zelfstandig aan hun lichamelijke gezondheid, conditie, lenigheid en stabiliteit kunnen werken. Hierbij kan men gebruik maken van beweegtoestellen en -oefeningen. De Beweegtuin is openbaar en gratis. Het is ook mogelijk om onder begeleiding van bijvoorbeeld fysiotherapeuten te sporten. In de winter kunnen de groepen die sporten onder begeleiding terecht in het wijkcentrum van Hatert.
Doelstelling
Het doel van de Beweegtuin in Hatert is een bijdrage leveren aan de gezondheid en welzijn van senioren door hen te motiveren in beweging te komen/blijven. Middels de beweegtoestellen en -oefeningen kunnen senioren werken aan conditie, lenigheid, stabiliteit, balans en kracht.
Subdoelstellingen
- Het voorkomen en/of bestrijden van eenzaamheid
- Het stimuleren van de ontmoeting tussen jong en oud
- Het enthousiasmeren van allochtone vrouwen om meer te bewegen
- Bijdragen aan de sociale cohesie door de Beweegtuin ook te gebruiken als sociale ontmoetingsplaats
Voordelen voor de leefbaarheid
Sociale cohesie in een buurt ontstaat door spontane ontmoetingen. Die ontstaat sneller wanneer een mooie woonomgeving wordt gecreëerd. Daarmee ontstaat gezelligheid en een goede verstandhouding tussen buurtbewoners. Wanneer er meer bedrijvigheid op straat is, gaan ook ouderen eerder naar buiten.
Een betere sociale cohesie heeft ook gevolgen voor de veiligheid in de buurt. Mensen kloppen sneller bij elkaar aan als zij elkaar op straat al eens hebben gesproken.
Meer informatie
Aan de slag met het inrichten van een beweegvriendelijke omgeving voor ouderen? Neem dan contact op met Esmée Doets, adviseur bij Kenniscentrum Sport & Bewegen op het gebied van een beweegvriendelijke omgeving voor ouderen.
