Belemmeringen voor ouderen in de openbare ruimte
Naarmate we ouder worden, neemt onze gezondheid af. Maar voldoende lichamelijke activiteit helpt lichamelijke beperkingen voorkomen of verminderen. Regelmatig bewegen verlaagt de kans op aandoeningen en kan een gunstige invloed hebben op chronische ziekten en op ons functioneren. Toch ondervinden veel ouderen nog dagelijks belemmeringen als ze willen bewegen. Een overzicht:
- De grootste belemmering om te bewegen in de openbare ruimte is dat ouderen zichzelf kwetsbaar voelen en denken niet meer tot bewegen in staat te zijn. (Foto: Jolanda de Zeeuw)
- Ook de fysieke leefomgeving vormt een belemmering. Smalle en scheve trottoirs en steile straten worden als onprettig ervaren.
- De verkeersonveiligheid is eveneens een belangrijke belemmering. Automobilisten, scooters, elektrische fietsers en wielrenners rijden volgens ouderen veel te hard.
- Sociale onveiligheid speelt een grote rol in de keuze die ouderen maken om wel of niet in de openbare ruimte te bewegen. Het bekende fenomeen ‘de babbeltruc’ zorgt ervoor dat ouderen de deur niet meer opendoen, ’s avonds niet naar buiten komen en zich onveilig voelen in de wijk.
- Tot slot maakt het uit als de fysieke leefomgeving aantrekkelijk is. Wanneer dat niet het geval is, belemmert dat ouderen naar buiten te gaan. Onderhoud van straten (m.n. groenvoorziening), straatkunst en kleurgebruik in de wijk kunnen deze belemmeringen wegnemen.
Kansen voor ouderen in de openbare ruimte
Tegelijk biedt de openbare ruimte voor de ouder wordende ouderen juist ook kansen om meer te bewegen. Een overzicht:
- Door gezondheidsklachten, bijvoorbeeld achteruitgang van zicht en gehoor, zijn ouderen genoodzaakt de auto te laten staan. Hierdoor zijn zij minder mobiel, waardoor zij aangewezen zijn op wandelen en fietsen.(Foto: Jolanda de Zeeuw)
- Het sociale contact met anderen is voor ouderen een belangrijk motief om te bewegen.
- Plezier, een mooie omgeving met groenvoorzieningen en bewegen voor de gezondheid komen ook naar voren als motief om te bewegen.
- Ouderen met een hond bewegen ook meer, omdat ze veel buiten komen. Hierdoor maken zij ook meer in contact met andere buurtbewoners.
Beweegtuinen voor ouderen
In Nederland zijn er speciaal aangelegde beweegruimten en (semi-)openbare ruimten voor ouderen. In de vormen van verkeers- en beweegtuin, vitale moestuin, of een speciaal aangelegde beweegtuin is bijvoorbeeld de Beweegtuin in Frankenstraat Maastricht. Waar de beweegtuin voor verschillende doelgroepen en activiteiten is ingericht, als oefenplek voor de fysiotherapeut, waar bewoners kunnen ontspannen en ontmoeten en de buurtclubs activiteiten kunnen organiseren. Een ander voorbeeld is de Generatietuin, deze is o.a. te vinden bij Stichting Saffier De Residentiegroep in Den Haag. Een tuin waar jong en oud ontmoet.
Ook zijn er speciale beweegruimtes en -routes voor ouderen. Een mooi voorbeeld is de Kwiek Beweegroute in Eindhoven, een beweegroute die slim gebruikmaakt van het straatmeubilair in de buurt. Op de route liggen stoeptegels met daarop afbeeldingen van simpele oefeningen. Deze oefeningen zijn samen met een fysiotherapeut geselecteerd. Bekijk de video van simpele oefeningen voor ouderen:
Wandelen stimuleren doe je zo
Wandelen is de belangrijkste beweegvorm voor senioren. Een aantrekkelijke leefomgeving stimuleert het wandelen. Belangrijk daarbij is dat het wandelgebied schoon en veilig is. Met dat laatste wordt verwezen naar zowel verkeers- als sociale veiligheid. Wandelen stimuleer je dus door te investeren in:
- Hygiëne, bijvoorbeeld door de buurt schoon te houden
- Verkeersveiligheid, bijvoorbeeld door een veilige oversteekplaats te maken
- Sociale controle, bijvoorbeeld door praatjes te maken met wandelende ouderen
Meer informatie
Aan de slag met het inrichten van een beweegvriendelijke omgeving voor ouderen? Neem dan contact op met Esmée Doets, adviseur bij Kenniscentrum Sport op het gebied van een beweegvriendelijke omgeving voor ouderen.
