“Nederland kan niet meer zonder buurtsportcoaches”, zo start Roger Knoops, manager van SportService Zwolle. “Ik durf te zeggen dat als de buurtsportcoaches wegvallen, de percentages overgewicht en obesitas zullen toenemen en de sportparticipatie afneemt. Ik ben ontzettend trots op onze buurtsportcoaches en we investeren dan ook volop in hun kwaliteit en ontwikkeling.”
Buurtsportcoaches in Zwolle: erkende professionals
De buurtsportcoaches van SportService Zwolle zijn professionals met een mbo en hbo sport- en beweegachtergrond. Ze werken wijkgericht in vier beweegteams in Zwolle. Naast de buurtsportcoaches zitten er in de beweegteams ook verenigingsadviseurs, sportparkmanagers, consulenten aangepast sporten, beweegmakelaars en clubkadercoaches. Roger: “De afgelopen jaren is er meer erkenning gekomen voor deze professionals, mede door het carrièrepad. Toch blijft het beroep ondergewaardeerd, doordat we moeten concurreren met het onderwijs omdat de vergoedingen daar hoger liggen.”
Buurtsportcoach A, B en C
Om de buurtsportcoaches te behouden, wordt in Zwolle onder andere gebruikgemaakt van het carrièrepad (waarin buurtsportcoaches A, B, C en D worden beschreven) om doorgroeimogelijkheden te kunnen bieden.
De buurtsportcoaches A zijn mbo-geschoold en staan in Zwolle echt in de uitvoering. Ze zijn voornamelijk werkzaam voor ‘andersoortige’ opdrachten zoals het onderwijs, het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), kinderdagverblijven en seniorenactiviteiten op sportparken. Zij worden voornamelijk vanuit die organisaties gefinancierd en deels vanuit de buurtsportcoachregeling.
De buurtsportcoaches B richten zich, naast activiteiten in de wijk, ook op het onderwijs en maken daar een koppeling mee. Zij werken ook aan netwerkvorming en werken samen met maatschappelijke partners, zoals het sociaal wijkteam en de gemeente. De vier stadsdelen van Zwolle worden gecoördineerd door de buurtsportcoaches C. Deze stadsdeelcoördinatoren verbinden de stadsdelen met elkaar.
Groei dankzij erkenning
Roger: “Naast het carrièrepad was de erkenning van het beroep buurtsportcoach eveneens essentieel, gezien onze groei in de afgelopen jaren. Toen we 15 jaar geleden begonnen bestonden we uit 12 collega’s, nu zijn we uitgebreid tot 75 medewerkers, waarvan 45 buurtsportcoaches.”
Deze groei was mogelijk dankzij de succesvolle koppeling met het onderwijs. Naast de buurtsportcoachregeling ontving SportService Zwolle ook financiering vanuit het onderwijs, die zowel voor onderwijsdoeleinden als buurtsportcoachtaken werd ingezet. “Dit verschafte ons extra middelen en stelde ons in staat meer mensen aan te nemen. Ten slotte hebben we onze activiteiten in de regio uitgebreid en zijn we daarin eveneens gegroeid”, vertelt Roger.
Eigen academie voor ontwikkeling
SportService Zwolle investeert in de opleiding en ontwikkeling van de buurtsportcoaches. Roger: “Het merendeel van onze opleidingen wordt verzorgd door onze interne academie, de SportService Zwolle Academie. Hier bieden we cursussen en opleidingen aan op thema’s als clubkadercoaching, groepsdynamica, onderwijsvormen, gesprekstechnieken, ict en schrijfvaardigheid. Hoewel onze focus momenteel intern ligt, streven we ernaar om dit in de toekomst ook beschikbaar te stellen voor andere gemeenten in de regio.”
“Voor ons opent dit nieuwe mogelijkheden voor ondernemerschap. De financiering voor grootschalige opleidingen is voor ons niet altijd haalbaar. Een voorbeeld hiervan is iemand binnen onze organisatie die momenteel een masteropleiding volgt, waarvoor de middelen afkomstig zijn uit het STAP-budget. Dankzij het carrièrepad hebben onze buurtsportcoaches nu ook mogelijkheden voor doorgroei. Voorheen was het veel uitdagender om perspectief op groei te bieden. “Bijvoorbeeld een collega die haar loopbaan begon als buurtsportcoach A, maar ze coördineert nu taken in de regio en heeft daarmee de stap gezet naar de functie van buurtsportcoach B.”
Onze buurtsportcoaches verbinden
Roger benadrukt wat volgens hem de kracht is van de buurtsportcoaches in Zwolle: “Ze zijn overal aanwezig en vallen op door hun zichtbaarheid en herkenbaarheid. Ook zijn ze proactief en enthousiast. Zowel partners in de wijk als mensen op straat weten wie ze zijn en wat ze aan ons hebben. Ze schakelen snel naar de actiemodus, tonen flexibiliteit en zijn echt verbindend. Er wordt voortdurend gezocht naar verbindingen met sociale wijkteams. Ook gebruiken ze demografische gegevens en gemeentelijke opgaves om te bepalen waar ze op inzetten.
Ze zijn bruggenbouwers of de spin in het web. Het zijn lekkere containerbegrippen, maar het is echt zo. Dat krijgen we ook terug van partners. Dat is echt de grote kracht!”
Roger Knoops – manager SportService Zwolle
Inzetten op ondernemerschap
In de komende periode richt SportService Zwolle zich op het vergroten van ondernemerschap om meer externe opdrachten binnen te halen. “Dit is noodzakelijk omdat we steeds meer op eigen benen moeten staan en niet volledig afhankelijk willen zijn van de gemeente.” Ook ligt de focus op het verder positioneren van sport en bewegen binnen het sociale domein en de zorg. “Hoewel we al stappen hebben gezet met GALA, ISA en de coördinator sport en preventie, merken we dat de echte grote groep nog steeds niet voldoende betrokken is bij sport en bewegen. Het vergt een lange adem, maar gelukkig zien we wel steeds meer beweging en betrokkenheid ontstaan.”
Enkele waardevolle tips van Roger zijn: “Smeed het ijzer wanneer het heet is. Hiermee bedoel ik dat je moet aansluiten bij wat er op dat moment gaande is. Vooral nu met GALA, ISA en de coördinator sport en preventie, waar we op mee kunnen liften. Het gaat nu meer gezamenlijk, terwijl vroeger elke organisatie zijn eigen deel met financiële middelen ontving en zijn eigen uitvoering had. Op veel thema’s kunnen we vanuit sport en bewegen een waardevolle bijdrage leveren. Maar het is ook essentieel om trouw te blijven aan waar je goed in bent en te werken vanuit je eigen identiteit en expertise. Het gevaar bestaat dat je taken gaat uitvoeren waar je expertise niet echt ligt.”
Financiering en subsidies
SportService Zwolle heeft een prestatieovereenkomst met de gemeente om de sportparticipatie te verhogen, de sportinfrastructuur te versterken en de kwaliteit van het sport- en beweegaanbod in de stad te verbeteren. Daarbij ligt er een focus op sport als middel, lage SEP-doelgroepen, jongeren, anders georganiseerde sporten (sporten in de openbare ruimte) en het leggen van verbindingen met ondernemende sportaanbieders. Roger: “We zien een verschuiving van sportparticipatie naar sportstimulering en zetten sport en bewegen steeds vaker in om heel Zwolle gezond en vitaal te houden en het plezier van sport en bewegen te laten ervaren.” Hiervoor ontvangt SportService Zwolle structurele financiering.
Daarnaast werft en ontvangt SportService Zwolle incidentele subsidies, bijvoorbeeld voor de inzet van sportparkmanagers, projectfinanciering en activiteitenbudgetten. Deze subsidies komen veelal uit de markt. De relatie met de gemeente is goed; de gemeente ziet SportService Zwolle echt als expert en adviseur op het gebied van sport en bewegen.
Toekomst van de buurtsportcoach
Op de vraag ‘Hoe zie je de buurtsportcoach over tien jaar?’ geeft Roger aan dat hij hoopt dat de bekendheid van de buurtsportcoach aanzienlijk is toegenomen. “Ik hoop dat collega’s niet meer hoeven uit te leggen wat ze precies doen. Ook hoop ik op een behoorlijke financiële erkenning van het beroep, op structurele wijze, zodat we niet langer hoeven te concurreren met het onderwijs. Momenteel kunnen we dit niet, en dat terwijl deze baan zo leuk is! Ten slotte denk ik dat we over tien jaar verweven zullen zijn in het sociale domein. Sport en bewegen zouden daar gewoon bij moeten horen. Al geloof ik ook dat alles in golfbeweging komt en gaat. Dus dat sport als doel ook weer terug gaat komen, het is ook gewoon leuk. Maar voor de komende jaren ligt de focus op de sociale kant en op het vitaal en gezond houden van mensen.”
