Alles over sport logo

De installatie van zonnepanelen kun je makkelijk zelf doen

De zonnepanelen op het clubhuis van Kaatsvereniging KC De Boer in Stiens zijn op het dak geplaatst door leden zelf. Dat kan makkelijk, zegt initiatiefnemer Gerke Draaistra, die drie jaar geleden het initiatief nam om het energieverbruik van de kaatsclub terug te brengen.

Kaatsen is vooral een zomersport, maar de kaatsbaan van KC De Boer in het Friese Stiens heeft een dubbele functie: in de winter, ijs en weder dienende, is het terrein in gebruik als schaatsbaan. De kaatsvereniging heeft zo’n 260 leden; van de schaatsbaan maken veel meer mensen gebruik, dat wil zeggen wanneer er ijs ligt.

Energieverbruik omlaag

Dat het energieverbruik van de kaatsvereniging naar beneden kon, wist initiatiefnemer Gerke Draaistra omdat hij van huis uit adviseur Duurzame Energie is. Hij ging dus met enige kennis van zaken aan de slag bij KC De Boer. “Ik heb de mogelijkheid om op energie te bezuinigen aangekaart bij het bestuur. Het eerste wat we gedaan hebben is het clubgebouw kritisch bekijken. Dit clubhuis is acht jaar geleden gebouwd door de leden van de vereniging, met steun van de gemeente. Duurzaamheid is toen niet in de bouw meegenomen. Onder de vrijwilligers die bij de bouw hebben meegeholpen, zitten technische mensen. Samen met hen ben ik door het clubgebouw gelopen. Bij alle installaties die energie gebruiken hebben we gekeken of het energiezuiniger kan. Vooral bij de grotere verbruikers. Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat de vriezer nu in de winter uit gaat. Er zitten dan alleen nog maar een paar ijsjes in en die zijn in het voorjaar toch over de datum. De energiebesparing die we zo bereikt hebben was niet heel erg groot. Ons energiegebruik, gemiddeld 7.000 kWh en 2.000m3 gas, valt ook wel mee. Dus veel mogelijkheden om energie te besparen hebben we niet.”

Ledverlichting geen optie

De kaatsbaan van KC De Boer is in de winter in gebruik als ijsbaan. Goede verlichting is dus belangrijk. Er staan nu halogeenlampen rond de baan, waar ledverlichting veel energiezuiniger is. Maar de terugverdientijd zou heel lang zijn, vertelt Draaistra. Er wordt in het zomerseizoen – van mei tot half september – gekaatst en dan vooral overdag en in de vroege avonduren. “Voor de kaatsbaan heb je in de zomer eigenlijk geen verlichting nodig omdat het ’s avonds lang genoeg licht is. In de winter heb je voor het schaatsen wel goede baanverlichting nodig. Maar in de afgelopen drie jaar kon er niet geschaatst worden, dus zijn de lampen nauwelijks aan geweest. Als je over een langere periode terugkijkt, zou de terugverdientijd van ledverlichting zo’n twintig jaar zijn.”

“Door eens kritisch te kijken naar onze energiekosten, hebben we inzicht gekregen in ons verbruik van gas en elektra”

Geen serieuze overweging dus, maar om de energierekening van de kaatsclub naar beneden te krijgen was er wel een andere mogelijkheid: zonnepanelen. Draaistra: “Door eens kritisch te kijken naar onze energiekosten, hebben we inzicht gekregen in ons verbruik van gas en elektra. Zo kwamen we uit bij de mogelijkheid om zonnepanelen op het dak van het clubgebouw te leggen. Het schuine dak ligt pal op het zuiden en is dus heel geschikt voor het opwekken van zonne-energie. Ik heb toen offertes aangevraagd, maar die waren allemaal te hoog vond ik. Dat kan veel goedkoper. Die paar duizend euro’s voor de installatie kun je je besparen door de installatie zelf te doen.”

Zelf zonnepanelen plaatsen

In 2014 was er wel een subsidieregeling van het Rijk voor particulieren die zonnepanelen wilden aanschaffen, maar daar konden verenigingen geen gebruik van maken van. Kon de gemeente misschien helpen? “Die heb ik aangeschreven omdat het clubgebouw op gemeentegrond staat, maar dat leverde niks op. Toen hebben we besloten om de panelen zelf te bekostigen. Op de Algemene Ledenvergadering hebben we de berekeningen voor de zonnepanelen laten zien, dus de kosten en het te verwachten rendement. Toen was het besluit snel en unaniem genomen. Zo hebben we twee jaar geleden 24 zonnepanelen aangeschaft en die zijn door vrijwilligers op het dak geplaatst.”

Doordat leden van de club zelf de panelen konden plaatsen, waren de kosten relatief laag. Dat bekort de terugverdientijd. “Die was geschat op 6,5 jaar, en dat is nog steeds haalbaar zoals het nu gaat. Er wordt aardig wat energie opgewekt, zo’n 95 procent van het maximaal haalbare vermogen. Dat komt door de gunstige positie van de panelen ten opzichte van de zon. We zijn er dan ook heel tevreden over.”

Dat vrijwilligers de panelen zelf konden plaatsen, heeft nog een extra voordeel vertelt Draaistra: andere leden zagen hoe eenvoudig het is om panelen zelf te plaatsen. “We hebben bij de kaatsvereniging verschillende leden met een technische achtergrond. Terwijl de vrijwilligers bezig waren op het dak, kwamen andere leden kijken hoe het ging. Zo zagen ze dat het betrekkelijk eenvoudig is om panelen zelf te plaatsen. Als je technisch handig bent en geen hoogtevrees hebt, kun je dat. Daardoor zijn er nu al elf leden die zelf zonnepanelen hebben geplaatst op hun eigen dak thuis. Een mooie bijkomstigheid waar ik op gehoopt had en waar we heel blij mee zijn.”

In 2016 is er wél een subsidieregeling voor sportverenigingen. Zou KC De Boer daar op hebben gewacht als dat toen bekend was geweest? Draaistra denkt het niet. “Dan waren we ook twee jaar rendement misgelopen.”

Heat pipes: hoog rendement

De zonnepanelen wekken 75 procent op van de energie die de vereniging nodig heeft, vertelt Draaistra: “Meer willen we ook niet, we hebben het aantal panelen hier op berekend. Je wilt niet meer produceren dan je zelf verbruikt want dan ga je terugleveren aan het net. Je krijgt er maar een paar cent voor en daar kun je niet voor investeren.”

Er is ruimte over op het dak voor meer zonnepanelen, maar daarvoor heeft Draaistra andere plannen. “Ik zit te denken aan heat pipes, een nieuwe, heel efficiënte techniek om water te verwarmen. Nog volop in ontwikkeling en interessant voor het douchewater in onze kleedkamers. Het zijn glazen pijpen met een koelmiddel die zelfs met diffuus licht nog water kunnen opwarmen. Nu gebruiken we daarvoor nog gas. Met deze heat pipes kun je het douchewater op een bepaalde temperatuur krijgen, voor het laatste stukje gebruik je dan een elektrische boiler.”

“Een investering in duurzaamheid moet uiteindelijk wel renderen”

Heeft de vereniging de plannen al klaarliggen? “Er is nog geen plan, maar als het zover is gaan we om de tafel zitten. We hebben genoeg mensen bij de vereniging die verstand hebben van techniek en van financiële kwesties, dus dat plan komt er wel. De vereniging heeft hier reserves voor, zeker als de terugverdientijd net zo kort is als bij de zonnepanelen. Want een investering in duurzaamheid moet uiteindelijk wel renderen, ook daar zijn we het allemaal over eens.”

Meer inspirerende voorbeelden

Meer inspirerende praktijkvoorbeelden lezen over het duurzame sportaccommodaties?

Deze verhalen zijn ontwikkeld in opdracht van NOC*NSF in het kader van Stappenplan Duurzaamheid.

Voor meer informatie over duurzame sportaccommodaties kun je contact opnemen met Karin van der Maat (karin.vandermaat@kenniscentrumsportenbewegen.nl).


Artikelen uitgelicht


Vitale sportsector
Sportaanbieders
public, professional
praktijkvoorbeeld
accommodatiebeleid, duurzaamheid, sportbestuur