Naast het reguliere aanbod biedt de TRIBE Kickboxing Club plek aan een bijzondere doelgroep: jongeren die normaal op straat hangen of in een kwetsbare positie zitten. “In ons project mogen ze twee avonden per week gratis bij ons sporten”, vertelt Sophia Kelders. Het project is een initiatief van Kansrijk Jongerenwerk, dat zich inzet om overlastsituaties terug te dringen en jongeren te activeren. Dat doen ze door straatcoaching te combineren met kickboksen. “Kansrijk won een aanbesteding om dit in de gemeente Zevenaar op te zetten. Ze benaderden ons omdat wij met zo’n 200 leden de grootste vechtsportschool in de regio zijn. We hebben een groot netwerk.”
Jongeren die nergens terecht kunnen
“Het gaat om jongeren die zoekende zijn”, beschrijft Bart Letzer de doelgroep. “En die ook wel aanschuren tegen het ‘in de problemen komen’. Thuis krijgen ze niet altijd sturing en ze hebben soms wat minder discipline.” Letzer legt uit dat deze groep vaak nergens terecht kan. “Het jongerencentrum is één keer per week twee uurtjes open. Daarbij hangt deze doelgroep liever met vrienden op straat. Dat wordt als overlast ervaren. Als er echt wat aan de hand is, kunnen we hen bijna niet doorsturen voor hulp. Bovendien wíllen ze vaak geen hulp.”
Vechtsport als metafoor voor het leven
“We runnen dit project met z’n vijven”, vertelt Kelders. “Drie jongens op straat als straatcoaches en Bart en ik op de sportschool. De straatcoaches maken hun rondjes door de wijk en zetten in op verbinding met de jongeren. Als ze je kennen, durven ze bij problemen ook eerder naar jou toe te komen.” Ook mogen de jongeren kickboksen bij TRIBE Kickboxing Club.
Letzer vat het succes van het project samen: “Als je sport inzet als middel, hoef je niet twintig keer met een hulpverlener te praten. Voor, tijdens en na de training gebeurt er zoveel in de hoofden en ontwikkeling van deze jongeren. Vechtsport is een metafoor voor het leven. Het leven biedt uitdagingen en die krijg je op de mat ook. Het gaat er niet om óf je klappen krijgt, maar hoe je ermee omgaat. Je leert hoe je reageert onder druk. Wat er gebeurt als een ander uitdagend naar je toeloopt, of iets uitdagends tegen je zegt. Met een therapeut kun je emoties en frustraties verbloemen, of er een beetje omheen praten. Als je de ring instapt, kan dat niet. Daar komt alles bloot te liggen. Wij leren ze daarmee omgaan.”
De positieve invloed van de dojo-cultuur
Letzer: “Onze trainers snappen hoe de straatcultuur werkt, wat je wel en niet kan zeggen.” Bart zat vijftien jaar bij de mariniers en nam die vorming mee in zijn aanpak. “Denk aan: op tijd komen en je zaakjes op orde hebben. Hiërarchie en structuur worden hier makkelijker geaccepteerd, omdat het bij de dojo-cultuur van de vechtsport hoort: Je hebt respect voor de trainer, voor degene met wie je traint en voor de zaal. Thuis of op school is dat soms lastiger. Hier moet je je plek verdienen om het zo maar te zeggen. Daarmee leren de jongeren al heel wat.”
Geen hulpverlening uitstralen
Ondanks de strenge regels haken jongeren nauwelijks af. Kelders: “Ze hebben het gewoon nodig, ook al denken ze in het begin van niet. Juist de jongeren die deze duidelijkheid en structuur thuis missen.” Cruciaal is dat je niet uitstraalt dat je eigenlijk lichte hulpverlening biedt, aldus Kelders. “Als straatcoach doe je je werk het beste als de jongeren denken dat we in onze vrije tijd gewoon een sigaretje bij hen komen roken en we het even hebben over hoe het allemaal gaat. Zo bouw je met die doelgroep een relatie op. Als je gaat zitten en zegt: dit is het begin van een hulptraject, haken ze direct af.”
“Dat levert ook discussies op met de gemeente. Wij zetten bijvoorbeeld bewust geen social media in. Want als de jongeren weten dat dit ons werk is, dan delen ze niks meer. Aan de andere kant willen we wél dat de gemeente snapt wat wij doen. Het liefst zouden we raadsleden uitnodigen om te komen kijken, maar dat schrikt de doelgroep af. Wij zijn als organisatie dus soms net zo ongrijpbaar als deze jongeren”, vertelt Letzer.
Kelders: “We hebben een goede samenwerking met instanties zoals de gemeente, de politie, boa’s en leerplichtambtenaren. Soms belt de politie ons over een overlastmelding en vraagt of we even langs willen gaan. Bart doet dan net alsof hij daar toevallig voorbij loopt en maakt een praatje.”
Samenwerking met Kansrijk Jongerenwerk
“We werken samen met Kansrijk Jongerenwerk om jongeren op een positieve manier te bereiken. Dat gebeurt onder andere via straatcoaching en wekelijkse kickboksactiviteiten. Deze laagdrempelige aanpak helpt om écht contact te maken en het vertrouwen van jongeren te winnen. Kickboksen is een krachtige manier om energie kwijt te kunnen én te werken aan respect, discipline en doorzettingsvermogen. Tegelijkertijd zijn jongerenwerkers zichtbaar op straat om jongeren in kwetsbare situaties te signaleren en te ondersteunen. Het doel is helder: jongeren perspectief bieden en hen stap voor stap uit risicovolle situaties helpen. Door sport en persoonlijke aandacht te combineren, bouwen we samen aan een sterke basis voor de toekomst.”
Caecilia Weijman – Beleidsmedewerker maatschappelijke ontwikkeling, gemeente Zevenaar
Overtuigen met cijfers
Gemeenten werken vooral samen met traditionele sportverenigingen; vechtsportaanbieders zijn nieuw en spannend. Letzer herkent de vooroordelen. ‘Ga je gevaarlijke jongeren nou nog gevaarlijker maken, door ze te leren vechten?’ Dat idee. Wij laten graag de andere kant van vechtsport zien. Ik geloof er namelijk heilig in dat vechtsport hét middel is voor een hele hoop jongeren om te groeien en ervoor te zorgen dat ze weer positief in het leven staan.”
“De gemeenteraad moet overtuigd worden en dat gaat alleen maar met cijfers”, weet Kelders. We laten bijvoorbeeld zien hoeveel jongeren we hebben doorgeleid naar school, werk of stage.” Afgelopen jaar waren dat er acht. “En of het aantal overlastmeldingen bij de politie afneemt. We konden negen van de elf meldingen direct oplossen. Dat is extra belangrijk nu alle budgetten gekort worden. Ik heb met casestudies inzichtelijk gemaakt hoeveel geld de gemeente bespaart, als we deze jongeren goed bedienen. Zo laten we zien dat investeren in dit project veel minder kost, dan wat het oplevert. Daar was de raad blij mee.”
Meer doen vanuit oogpunt preventie
Zowel de gemeente, de politie, als ouders dragen jongeren aan voor het project. Kelders vertelt dat er binnen hun project steeds zo’n 17 à 20 jongens komen kickboksen per avond. “Daarmee hebben we goed zicht op de jeugdgroepen in Zevenaar. Veel van die jongeren hebben we doorgestuurd voor stages of aan werk geholpen. Maar we zien ook kansen om hen nog beter te bedienen. We mogen geen één-op-één trajecten doen, terwijl we dat vanuit het oogpunt van preventie wel zouden willen.”
Tenslotte hoopt TRIBE Kickboxing Club op goede borging. Letzer: “95% van de mensen die hier traint, doet dat omdat ze vechtsport zien als middel. Dat kan gaan om een gezond gewicht bereiken, je zelfverzekerder gaan voelen, omgaan met emoties, etcetera. We hebben een mooi systeem gecreëerd, waarin we jongeren die op het randje zitten van misschien de verkeerde kant op vallen, met sport weer de juiste kant op helpen. Dat is een structurele investering waard.”
Podcastaflevering over vechtsport
Hoe zet je vechtsport in om jongeren te helpen? In de podcast Kenniscast Sport & Bewegen praat Suse van Kleef met Wouter Schols, directeur van het Nederlands Instituut van Vechtsport en Maatschappij (NIVM) en Michel Vierwind, specialist integraal lokaal beleid bij Kenniscentrum Sport & Bewegen.
