Beweegplatforms: laagdrempelig bewegen in de buitenruimte
Verschillende organisaties bieden ondersteuning om mensen laagdrempelig in de buitenruimte in beweging te brengen. Zo bieden Walk in the Parq, Kwiek Beweegroutes en Bootcamp Workout beweegroutes aan. Ook QR-FIT uit dit praktijkvoorbeeld doet dit, maar biedt daarbij een ondersteuningsplatform aan gemeenten en buurtsportcoaches. Via de app kunnen coaches en inwoners routes uitzetten, oefeningen op niveau vinden en het beweeggedrag van hun inwoners bijhouden. De live cockpit geeft buurtsportcoaches inzicht in het gebruik van de app, groepsgrootte en of deelnemers voldoen aan de beweegrichtlijnen. Ook ondersteunt QR-FIT met structurele borging en monitoring en daarbij marketing, communicatie en training.
Buurtsportcoach Corné Boot, werkzaam bij Leef Oirschot, startte in 2024 met het beweegplatform QR-FIT om inwoners in beweging te krijgen. QR-FIT biedt een ondersteuningsplatform dat mensen in beweging brengt door onder andere wandelroutes te combineren met kracht- en balansoefeningen. Een derde van de Oirschotse bevolking is 65 jaar en ouder en de gemeente wilde meer buitenactiviteiten voor deze doelgroep organiseren. Met financiële steun vanuit het gemeentelijke budget voor valpreventie en openbare ruimte, zijn er inmiddels twee routes geplaatst en drie beweeggroepen gestart, ieder op hun eigen niveau.
Ook in IJsselstein gebruikt Christijan Jansen van Jorksveld, werkzaam bij Stichting Pulse, de QR-FIT-aanpak. Hier ligt de focus op het beter benutten van de buitenruimte. Inmiddels zijn er vier routes uitgezet, waarlangs drie beweeggroepen actief zijn: twee lange routes en twee korte routes die op elkaar aansluiten. De buurtsportcoaches begeleiden twee van de drie groepen en daarnaast begeleidt een wandelcoach een groep mensen met een rollator.
Het feit dat iedereen kan deelnemen vinden zowel Corné als Christijan belangrijk. Christijan licht toe: “Bij deze aanpak kan iedereen met een rugzak of beperking meedoen. Ik loop op dinsdag met een groep, daar lopen mensen met een scootmobiel, een rollator en iemand op een loopfiets.”
Wandelen op eigen niveau
In IJsselstein nemen wekelijks 25 mensen deel aan de wandelactiviteiten, verspreid over drie groepen die elk op hun eigen niveau wandelen en oefeningen uitvoeren. Zo is er een groep die 1,5 kilometer loopt, een groep die 2 tot 3 kilometer aflegt en een groep die met een rollator een korte afstand wandelt. In Oirschot doen wekelijks zo’n 30 mensen mee. Drie groepen, ontstaan vanuit de Nationale Wandeluitdaging, maken gebruik van de twee QR-FIT-routes in de gemeente. De deelnemers wandelen 1,5, 3,5 of 6 kilometer. Bij de kortste afstand loopt Corné mee, terwijl de andere groepen zelfstandig wandelen. Corné ligt toe: “Bij de kortste afstand lopen ook mensen mee met een rollator dus die kunnen we niet zelfstandig laten wandelen.”
In beide gemeenten starten ze vanuit het wijkcentrum en wandelen ze het hele jaar door, zelfs in de winter. Na de wandeling drinken de deelnemers een kopje koffie met elkaar. Christijan: “Door samen met elkaar te bewegen creëer je samenhorigheid.” Als we hebben gelopen, doen we daarna altijd een bak koffie met elkaar. “En dan merk je dat dat ook het moment is waar ze naar uitkijken. Daarom zetten we sport en bewegen hierbij ook als middel in en niet als doel.”
De buurtsportcoaches spelen hierin een cruciale rol, zowel coördinerend als uitvoerend. Naast het organiseren en meelopen van de wandelingen, stemmen ze af met de gemeente, lokale partners en QR-FIT en zorgen ze ervoor dat mensen deelnemen aan de groepen.
Lekker bezig, dames![Gelach]
IK ben Jessica Mannaart-Henry. Ik ben sportondersteuner van de gemeente Sluis, samen met mijn collega Ritco en Wij hebben de QR-Fit route in IJzendijke neer mogen leggen. En we hebben een paar keer mogen lopen met ouderen en met basisschoolkinderen. En dat is eigenlijk wel bevallen.
Ik vind vooral belangrijk bij bewegen in de groep, het sociale contact onderling. Zeker bij de ouderen.
Eenzaamheid speelt hier echt wel een grote rol en ik denk hoe meer mensen er meedoen in een wandelgroepje, wat eigenlijk wel heel laagdrempelig is, dat dat gewoon heel goed is om hier op te starten.
Ik vind het wel belangrijk dat het een gratis aanbod is. Het moet geen belemmering zijn voor mensen om ergens voor te moeten betalen, om laagdrempelig in te kunnen stappen. Dus ik denk dat je zo de meeste mensen bereikt, doordat het gratis aangeboden wordt. Ik denk dat het belangrijk is dat de oefeningen die tijdens de QR-Fit gedaan worden ook wel voor deze doelgroep handig is voor de valpreventie. Dat mensen zichzelf wel kunnen redden. Deze doelgroep woont ook steeds langer thuis en dan is het wel heel handig dat ze zichzelf kunnen redden als ze zelf een boodschapje moeten doen, de gordijnen open en dicht moeten doen, als ze iets moeten oprapen omdat ze het laten vallen. En ik denk dat deze QR-Fit route qua oefeningen daar wel een heel mooi baat bij hebben.
Wat wij in de gemeente Sluis hebben gedaan bij de QR-Fit is eigenlijk iedereen kennis laten maken met de route, maar verder hebben wij hem eigenlijk nog niet uitgezet vanuit de gemeente zelf. Dat zijn we wel van plan om binnenkort te gaan gaan doen, maar we vinden het wel al mooi wat de gebruikers nu eigenlijk laten zien. Dat het ook kan zonder het groepje vanuit de gemeente Sluis. En daar ben ik gewoon heel trots op. Dat er gewoon wel heel veel inwoners en kinderen zijn die er gewoon nu al gebruik van maken zonder dat wij er eigenlijk actief mee bezig zijn geweest vanuit de gemeente. En dat vind ik heel top.
[Muziek]
Wat levert het op?
In Oirschot doen de deelnemers elke week mee. Als mensen niet fit zijn, kunnen ze aansluiten bij het koffie drinken, zodat iedereen betrokken blijft. Dat de groepen gevuld zijn en dat de deelnemers structureel komen is super, maar niet het belangrijkste. In beide gemeenten draait het vooral om wat het de mensen oplevert. De activiteiten worden gezien als middel om ervoor te zorgen dat inwoners die starten met bewegen elkaar ontmoeten, buiten komen en dat bewegen onderdeel wordt van hun wekelijkse ritme. Christijan licht toe: “Het mooiste is dat je met elkaar iets creëert, een soort binding waardoor ze niet meer weggaan. Dat is denk ik wat het meeste oplevert. Dat je mensen een soort dagbesteding biedt. Ze gaan iets nuttigs doen op hun dag en dat combineer je toevallig met sporten en bewegen.”
Deze verhalen over wat het mensen brengt, worden in IJsselstein ook opgenomen in hun jaarverslagen richting de gemeente. Christijan: “Dat zegt meer dan alleen aangeven hoeveel mensen hebben deelgenomen.” Bij drie groepen of meer kan zelfs QR-FIT deze persoonlijke verhalen ophalen als een van hun ondersteuningsmogelijkheden.
Ook kan de gezamenlijke – en dus verbindende – inzet van een beweegplatform leiden tot een nauwere samenwerking tussen verschillende partners in de gemeente, denk aan zorg, welzijn en beleidsmakers. In Oirschot was dit een voorwaarde voordat er werd gestart met QR-FIT. Uiteindelijk heeft dat ervoor gezorgd dat middelbare scholieren de routes tijdens de gymlessen gebruiken, de atletiekvereniging de routes inzet voor beweeggroepen die moeilijk in beweging komen en verwijzen eerstelijnszorgverleners inwoners door naar de buurtsportcoaches. Corné: “De huisarts verwijst mensen via het Zorgdomein naar mij door en vervolgens ga ik met ze kijken wat ze kunnen gaan doen. Onder andere gebruiken we de QR-FIT-routes om ze te stimuleren om te gaan wandelen.” In IJsselstein heeft het een nauwere samenwerking met de ouderenorganisatie KBO IJsselstein opgeleverd, die haar achterban motiveert om mee te doen.
De live cockpit en app geven buurtsportcoaches handvatten om doelgroepen actief te houden, de impact te monitoren en ze te laten bewegen naast hun andere activiteiten. Mensen kunnen naast de geplande wandelingen namelijk ook zelf routes uitzetten en los van de groepen doorwandelen. Corné: “Ik kijk regelmatig in de live cockpit zodat ik een beetje in de gaten kan houden wat mensen los doen. Of ik kijk in de app waarin we groepjes hebben aangemaakt om te kijken hoe actief die zijn.”
Bekijk ook de overzichtspagina voor buurtsportcoaches en de themapagina Beweegvriendelijke omgeving.
Succesverhaal uit beide gemeenten
Corné: “Een van de inwoners in Oirschot is blij dat dit is opgestart: het is een stok achter de deur, waardoor ze elke week het huis uit gaat, vriendinnen tegenkomt en lekker kan kletsen tijdens het lopen. Daarna drinken we samen een bakje koffie. En wat sommige uit de beweeggroepen doen, is dat ze regelmatig een kaartje leggen, dus ze zien elkaar ook buiten de groep om.”
Christijan: “Ik heb er iemand tussen zitten die veel tegenslagen heeft gehad, zowel lichamelijk als mentaal, en ze zit in een scootmobiel. Zij is stapje voor stapje het opbouwen, maar afgelopen jaar heeft ze toch weer een terugslag gehad. Op een gegeven moment was ze zover dat ze 1,5 kilometer mee kon wandelen buiten de scootmobiel. Nu moet ze weer opnieuw opbouwen, maar omdat ze weet dat ze de routes zelf kan uitzetten, doet ze dit samen met iemand uit de groep nog een keer extra in de week.”
