Keynote Sessies
Lilian Lechner
Het aantal ouderen neemt toe, en vooral het aantal oudere ouderen. Die laatste groep heeft vooral jarenlange zorg nodig, terwijl we te maken krijgen met een gebrek aan werkenden in de zorg. Lilian Lechner gaf een algemene beschouwing over nut en noodzaak om meer te bewegen. Zij pleit voor een andere aanpak. De grote uitdaging daarbij is: het bereiken en betrekken van de mensen in een lage sociaal economische positie. Zij hebben veel meer aandoeningen op jongere leeftijd en een duidelijk lagere levensverwachting. Haar ervaring was dat een persoonlijke brief vanuit de gemeente daarbij het best werkt.
Nestor Gym: Olav Schuth en Dionne van der Waal
De presentatoren vertelden over het idee achter een sportclub voor alleen ouderen. Bij Nestor Gym trainen ze om dagelijkse activiteiten zelfstandig en met meer gemak te blijven doen. Ze vertelden over de ontwikkeling, waarbij ze de samenwerking zochten tussen zorg en sport. Vanuit een gedeelde visie bedachten ze, ook met input van de ouderen zelf, de inhoud van de sportclub. Met kleinere groepen, verdeeld over zes verschillende typen lessen. Door de eigen bijdrage van de deelnemers aan te passen aan hun financiële mogelijkheden, is deelname ook mogelijk voor de groep die weinig te besteden heeft.
Patricia te Pas – van der Laag
Patricia gaf inzicht in de ervaringen vanuit haar onderzoek naar de implementatie van een leefstijlinterventie voor 65-plussers, gericht op behoud door krachttraining in combinatie met voldoende eiwitinname. Belangrijke randvoorwaarde is daarbij: het aanstellen van een kartrekker en het faciliteren van de kartrekker om diens werk goed te kunnen doen. Belangrijk is ook dat er lokaal een projectgroep opgezet wordt voor het delen van ervaringen, het ontwikkelen van een gezamenlijke visie, en financiering aan te vragen voor een interventie die nog niet op een andere structurele manier geregeld is. Een ontwikkelde tool om het implementatieproces te ondersteunen, blijkt vooral waardevol voor degenen die nog weinig ervaring hebben met implementatie.
Josje Schoufour
Josje gaf tenslotte inzicht in een wijkgerichte aanpak voor het bereiken van ouderen met beperkte gezondheidsvaardigheden. In het onderzoek moesten ze gebruikelijke onderzoeksmethoden overboord zetten, om bewoners mee te krijgen bij het meedenken over wat gewenst wordt. In het algemeen heeft leefstijl en preventie een lage prioriteit in de betreffende wijk. Uiteindelijk concludeerden onderzoekers en wijkbewoners gezamenlijk dat er een keuzetool dient te komen met bestaande leefstijlactiviteiten, en dat er een leefstijlloket gaat komen.
Workshops
Workshop Gedragsverandering
De workshop Gedragsverandering werd gegeven door Dr. Sanne Gerards (Universiteit Maastricht) en Dr. Denise Peels (Open Universiteit). Maar liefst 24 deelnemers gingen tijdens deze interactieve workshop aan de slag met de verschillende stappen die relevant zijn bij de implementatie van beweeginterventies. Hierbij richtten de deelnemers zich niet op het gedrag van de eindgebruiker van de interventie, maar op het gewenste doel van de implementatie van de interventie. Ook dachten ze na over de relevante stakeholders. De deelnemers leerden ook verschillende factoren die de implementatie van de interventie kunnen belemmeren of juist bevorderen, en hoe je hier (middels een planmatige aanpak) vervolgens op in kunt spelen. De belangrijkste boodschap: implementatie vraagt om gedragsverandering van de betrokken stakeholders.
Workshop: Domeinoverstijgende samenwerking om senioren meer te laten bewegen
In deze workshop schetsten Liesbeth Preller en Mitchell Tollenaar van Kenniscentrum Sport & Bewegen welke mogelijkheden er lokaal zijn om senioren aan het bewegen te krijgen, en wat uitdagingen en kansen daarbij zijn. Het is vooral van belang om samen te werken op twee niveaus, rond de persoon, en lokaal. Dit werd geïllustreerd aan de hand van de wijktekening van Kenniscentrum Sport & Bewegen. Vervolgens vertelden ze over een casus rond Sociaal Vitaal in Lelystad, hoe en met wie de samenwerking tot stand kwam.
Workshop Determinanten (barrières en facilitators)
De eerste stap bij het implementeren van een interventie is het in kaart brengen van de context. Hiermee gingen we onder leiding van Berber Dorhout en Meike van Scherpenzeel (Hogeschool Utrecht) aan de slag in de workshop ‘determinanten’.
Iedere context is anders, met verschillende professionals, werkwijzen, financieringen en belangen. Factoren in de context kunnen belemmerend of bevorderend werken voor de implementatie. Er zijn verschillende frameworks die je kunt gebruiken om deze factoren in kaart te brengen. Tijdens de workshop gebruikten we het Consolidated Framework for Implementation Research (CFIR).
Aan de hand van twee projecten lieten we zien hoe het CFIR kan helpen om bevorderende en belemmerende factoren voor de implementatie van je interventie in kaart te brengen. Vervolgens gingen we aan de slag in twee groepen. Iedere groep werkte aan een eigen casus van iemand uit de groep. Samen kwamen we tot een overzicht van factoren en plaatsten ze in het CFIR. De workshop heeft de deelnemers handvatten gegeven om de eerste stap in het implementatieproces te zetten.
Workshop Evaluatie
Je heb een implementatieproject opgezet, maar hoe weet je of het werkt? Wat wil je precies evalueren en welke methodes passen daarbij? In deze interactieve workshop onder leiding van dr. Dieuwke Schiphof (Erasmus MC) en dr. Femke van Nassau (VUmc) nemen we je stap voor stap mee in het evaluatieproces van implementatieprojecten. We verkennen samen vragen zoals: Wat is je evaluatiedoel? Wil je bijvoorbeeld het proces of de uitkomsten van je implementatie beoordelen? Welke methodes kun je gebruiken? Hoe ga je dat doen en wat doe je met de resultaten? De workshop is hands-on: we werken met jullie praktijkvoorbeelden, delen ervaringen en bieden ruimte voor jouw eigen implementatieproject.
Pitch je eigen implementatieproject
In de Pitch je eigen sessie hebben 4 mensen hun project gepitched. Vier heel verschillende pitches met verschillende vragen werden gepresenteerd. Een pitch over een revalidatie systeem voor mensen met een verhoogd risico op vallen met de vraag wat voor mogelijkheden er waren om dit in de praktijk te implementeren en welke stappen er
dan ondernomen moeten worden. Een pitch over een welzijns- en leefstijl loket met vragen over mogelijke implementatiestrategieën die aansluiten op in kaart gebrachte barrières. Een pitch over het implementeren van een e-learning voor huisartsen, met vragen over de implementatiestrategieën en een pitch over een tijdschrift met informatie over artrose ook voor mensen met een taalachterstand, met vragen over de evaluatiemogelijkheden. Er werden veel vragen gesteld, en ook adviezen gegeven, bijvoorbeeld: betrek je stakeholders (ga eens praten met je doelgroep), maak een mogelijkheid om ook op papier te evalueren. Een leuke interactieve sessie die hopelijk ook ideeën opgeleverd heeft voor de deelnemers.
Workshop Borging
Doel: Inzicht geven in wat borging is, wie je daarbij nodig hebt en hoe je dat zou kunnen aanpakken. Wat gaan we doen? Na een korte inleiding door Dr. Karin Gerrits (Vrije Universiteit Amsterdam) over het onderwerp zullen deelnemers uiteen gaan in kleine groepjes. De groepjes zullen aan de hand van een korte opdracht gezamenlijk nadenken over de stappen die nodig zijn bij het borgen van een (beweeg)programma. Met behulp van een werkblad worden 3 thema’s binnen borging (inhoud, financiën en organisatie) uitgewerkt en besproken. Wat neem je mee naar huis? Tijdens deze workshop krijg je handvatten die je kunt inzetten binnen je eigen werkveld.
Workshop Product implementatie binnen Sport & Bewegen
De deelnemers werden door Dr.ir. Arnoud Greidanus (TU Delft) & dr. Bart van Trigt (TU Delft/Cue2Walk) binnen deze dynamische workshop meegenomen in het opstellen van een implementatieplan. Van start naar finish, waarbij handvatten werden geboden om een nieuw idee/concept/product te introduceren binnen het domein Bewegen & (Top)Sport.
De workshop begon met het introduceren van enkele “top-of-flop?”-producten. Hierbij werd de achtergrond geschetst en aan de deelnemers gevraagd waarom het specifieke product succesvol is of juist niet. Hierna gingen de deelnemers zelf aan de slag met het maken van een implementatieplan voor hun product of idee. Namelijk (1) het doel van de interventie, (2) welke stakeholders, (3) welke factoren spelen een cruciale rol en (4) welke strategieën moeten toegepast worden om de factoren te benutten? Elke deelnemer kon aan de hand van werkbladen zijn eigen idee verder uitwerken. In de groepsdiscussie werd vooral benoemd dat het continue betrekken van de stakeholders essentieel is om een implementatie-proces succesvol af te ronden. Dat betekent veel investeren in communicatie en bijschaven van het implementatieplan.
Workshop Aanpassen van een interventie: waar moet je op letten?
Als je een bestaande interventie elders wilt implementeren, vraagt dat soms om aanpassingen. Bijvoorbeeld omdat op de andere locatie bepaalde voorzieningen niet zijn, het net om een andere doelgroep gaat of er andere professionals bij betrokken zijn. Maar de interventie is bewust op een bepaalde manier bedacht. Kun je die dan wel aanpassen? Tijdens de workshop hebben we enkele theoretische modellen besproken en ervaringen met elkaar uitgewisseld. We hebben het gehad over werkzame ingrediënten van interventies (met aandacht voor onderscheid tussen functie en vorm), het pro-actief nadenken over benodigde aanpassingen, en het belang van evalueren. De deelnemers gaven voorbeelden van hoe interventies werden aangepast en bespraken het belang om de ‘kern’ van de interventie intact te houden. Dit leidde tot inspiratie, herkenning en discussiepunten die iedereen mee kan nemen in de dagelijkse praktijk.
