Alles over sport logo

Hoorzitting Misbruik in de sport: in 10 thema’s

In de Tweede Kamer vond op 12 maart een hoorzitting / rondetafelgesprek Misbruik in de Sport plaats. Kamerleden, de Commissie de Vries, experts – waaronder Willie Westerhof van Kenniscentrum Sport – en diverse sportorganisaties wisselden verschillende perspectieven en mogelijke aanpakken uit. We delen de 10 belangrijkste thema’s uit het gesprek.

Lees het position paper van Kenniscentrum Sport ‘Naar een Centrum voor Veilige Sport’. Deze bevat de visie van het Kenniscentrum op welke maatregelen moeten worden genomen tegen grensoverschrijdend seksueel gedrag in de sport. De nadruk ligt op een onafhankelijk Centrum voor Veilige Sport. Een centrum dat voor alle sporters (georganiseerd en ongeorganiseerd) beschikbaar is en waarbij alle partijen en experts betrokken zijn en eigen verantwoordelijkheid nemen. De position papers van andere partijen vind je hier.

1. Wie is verantwoordelijk?

Tijdens de hoorzitting wordt door vele aanwezigen onderschreven dat misbruik een breed maatschappelijk probleem is, waarbij dus ook verschillende partijen een verantwoordelijkheid hebben. De rijksoverheid heeft een rol om vanuit justitie een wettelijk kader te scheppen waarbinnen misbruik aangepakt en bestraft kan worden. Daarin speelt ook de politie een rol. Binnen de sport zijn zowel bonden en verenigingen, als de ‘anders georganiseerde sport’ aan zet op gebied van preventie, om ervoor te zorgen dat het minder vóórkomt. Samenwerking met lokale overheden, onderwijs en andere maatschappelijke sectoren is daarbij noodzakelijk. Gegevens beter uitwisselen kan bijvoorbeeld voorkomen dat daders overstappen binnen de sport, of van sport naar andere sectoren en vice versa.

Preventie binnen de sport betekent samenwerking ook buiten de sport.

Clémence Ross, lid Commissie De Vries

2. Is een meldplicht zinvol?

De Commissie de Vries pleit voor een meldplicht, met name om te voorkomen dat mede-sporters, besturen, of bonden wegkijken. Ook als een vereniging een zaak zelf oplost, is melden verplicht om een beeld te krijgen van de omvang en om van elkaar te leren, aldus de commissie. Over het nut van een meldplicht komen veel vragen vanuit de aanwezige Tweede Kamerleden. De critici zijn van mening dat je slachtoffers niet kunt dwingen hun ervaring te melden bij het (wellicht bevriende) bestuur van de club of de bond. Tevens benadrukken zij dat de sport – ook door de vele vrijwilligers die daarin werkzaam zijn – zelf niet over de juiste expertise beschikt om deze meldingen adequaat te behandelen.

Sommige slachtoffers durven pas na 35 jaar naar buiten te treden. Je mag hen geen meldplicht opleggen.

Marjan Olfers, Vrije Universiteit

3. Centraal of decentraal meldpunt?

Los van een meldplicht, is er in het rondetafelgesprek steun voor het instellen van een meer centraal meldpunt, waar professionele experts werkzaam zijn. Nu organiseren de verschillende sportbonden nog hun eigen meldpunten. Belangrijkste onderwerp van gesprek is of je voor de sport inderdaad een centraal meldpunt wilt instellen, of dat je nog een stap verder wilt gaan met één centraal meldpunt voor misbruik in heel Nederland. Op zijn minst zou je gegevensuitwisseling tussen verschillende meldpunten moeten faciliteren om te voorkomen dat daders gaan ‘hoppen’. Interessant voorbeeld is het meldpunt van Scouting Nederland dat meldingen uit heel Nederland registreert en een centrale zwarte lijst hanteert. Alle deelnemers aan de ronde tafel waren van mening dat het sowieso goed is om een meldpunt en vertrouwenspunt van elkaar te scheiden: ze hebben immers hele verschillende taken.

Train jongeren zelf om hen te leren wat grensoverschrijdend gedrag is.

Inge Claringbould, Universiteit Utrecht

4. Belang van onafhankelijkheid

Is de sport zelf in staat om misbruik goed aan te pakken? Ook hierover lopen de meningen aan tafel uiteen. NOC*NSF is intensief bezig met de opvolging van het rapport van Commissie de Vries. De sportkoepel beschrijft in hun position paper hoe een centrum voor Veilige Sport binnen de sport zelf ingericht kan worden. Ook de aanwezige sportbonden zetten zich binnen hun organisatie in voor dit thema, maar zien ook de meerwaarde van samenwerking. Hoogleraar Sport en Recht Marjan Olfers deed de uitspraak “doofpotten ontstaan daar waar belangen een rol spelen” en pleit voor een onafhankelijk meldpunt, óók juist voor de ongebonden sporter die niet bij een bond is aangesloten. Pieter van Vollenhoven riep daartoe ook al op in Nieuwsuur met de argumenten dat de sport onvoldoende opgeleid is om meldingen goed te begeleiden en dat door de familiebanden binnen veel clubs een doofpot dreigt.

5. Belang van goede samenwerking en uniformiteit

Meer en betere samenwerking wordt door alle deelnemers aan de hoorzitting omarmd. Uniformiteit in regels, aanpak en adviezen zijn prettig voor sportorganisaties die met misbruik te maken krijgen. Zo kun je van elkaar leren en het schept helderheid naar de slachtoffers.

6. Betrekken van slachtoffers

Op de publieke tribune was een aantal slachtoffers van misbruik in de sport aanwezig. Hun verhalen hebben de afgelopen maanden veel losgemaakt. Bij alle volgende stappen in de uitwerking van een Centrum voor Misbruik in de Sport vormen de ervaringen van de slachtoffers waardevolle input, aldus de aanwezigen. Diverse aanwezigen vroegen daarbij nog om extra aandacht voor kwetsbare groepen, zoals kinderen met een beperking en topsporters.

7. Cultuurverandering is nodig

De omvang van misbruik in de sport wordt nog steeds onderschat. Eén op de drie Nederlanders gelooft dat seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport niet voorkomt.Daarom is een flinke cultuuromslag nodig om dat aan te pakken en bewustwording te creëren. De aanwezige Kamerleden vroegen zich af: waarom hebben eerdere maatregelen geen effect gehad in de sport? De deelnemers aan de rondetafel spraken uitvoerig over de bottlenecks om dit lokaal te bewerkstelligen. Noodzakelijk is bijvoorbeeld: vergroten van implementatiekracht om hier écht op in te zetten en alle maatregelen door te voeren. Alle vertrouwenscontactpersonen moet goed opgeleid worden (Van de huidige vertrouwenscontactpersonen is maar een klein deel, ongeveer 1.000, opgeleid). Een campagne kan helpen om awareness te creëren. Ook hebben sportorganisaties tools nodig om het gesprek over misbruik goed en integer te kunnen voeren. Andere zaken die kunnen bijdragen aan een cultuuromslag zijn: het weerbaarder maken van de jeugd, een keurmerk voor veilige clubs instellen en hier bijvoorbeeld het ontvangen van subsidie aan koppelen, en meer aandacht voor pedagogiek in sportopleidingen.

Zet de beste trainers op de jeugd. Trainers die zijn geschoold en pedagogisch bekwaam zijn.

Nicolette Schipper-van Veldhoven, Hogeschool Windesheim

8. Wat heeft de sport nodig?

Lokale sportaanbieders hebben een helder handelingsperspectief nodig blijkt uit de discussie. Nu is er nog veel onwetendheid over hoe te handelen in geval van misbruik. En dat is ook niet gek: veel mensen in de sport zijn vrijwilliger en niet gespecialiseerd in dit thema. Het moet helder worden wanneer je doorverwijst naar welke professionals. Zeker in geval van tuchtrecht of strafrechtzaken.

Lees meer over hoe te handelen en alle betrokken professionele partijen en Feiten en fabels over misbruik in de sport

9. Blijven monitoren en evalueren

De kamerleden, experts en de sport komen overeen dat de uitwerking van de Commissie De Vries doorlopende monitoring en evaluatie vraagt. Om echt iets fundamenteels te veranderen in de sport, is het belangrijk om steeds van alle maatregelen te meten hoeveel impact ze in de praktijk hebben. Zo kan er tijdig bijgestuurd worden.

Beoordelen van zedenzaken is professioneel werk.

Anton van Wijk, Adviesbureau Beke

10. Voorrang voor zedenzaken

Tot slot hield Egbert Myjer – lid van de Commissie De Vries – nog een pleidooi voor het met voorrang behandelen van zedenzaken. Deze zaken blijven vaak liggen omdat andere zaken bij Justitie voorrang krijgen. Een slachtoffervriendelijke benadering binnen het rechtssysteem, draagt er in zijn ogen ook aan bij om het aantal meldingen meer in overeenstemming te krijgen met het aantal daadwerkelijke gevallen van misbruik. Interessant in dat kader is een proef in België waarbij slachtoffers van misbruik in het ziekenhuis worden opgevangen en op die centrale plek zowel direct juridische (politie) als medische hulp krijgen.


Artikelen uitgelicht


Vitale sportsector
Sportaanbieders
professional
veilige sportomgeving