Deze thema’s horen thuis in lokaal sport- en beweegbeleid

Kenniscentrum Sport & Bewegen ontwikkelde een reeks praktische instrumenten als hulpmiddel bij het maken van lokaal sport- en beweegbeleid. Dit artikel over de mogelijke thema’s voor sportbeleid en beweegbeleid, is een aanvulling op deze instrumenten.

Analyse op 31 recent uitgebrachte sport- en beweegnota’s

Er bestaan verschillende modellen die een suggestie geven voor een bruikbare indeling en ordening binnen sport- en beweegbeleid. Een tabel met die modellen en hun onderlinge relatie, vind je aan het eind van dit artikel.

Wij vroegen ons af: worden deze modellen ook toegepast in gemeentelijke nota’s? We zochten het uit en maakten een analyse van 31 recent uitgebrachte sport- en beweegnota’s. Al snel werd duidelijk dat er een veelheid aan begrippen en termen wordt gebruikt die uiteindelijk allemaal terug te voeren zijn op enkele thema’s.

4 (hoofd)thema’s voor lokaal sportbeleid

Gemiddeld zien we dat een sport- en beweegnota vier thema’s bevat, namelijk:

• Sport- en beweegstimulering
• Infrastructuur voor sport en bewegen
• Topsport en/of talentontwikkeling
• Evenementen

Sport- en beweegstimulering

Het thema ‘sport- en beweegstimulering’ is erg divers. Het gaat onder andere over een leven lang (meer) bewegen, een gezonde en actieve leefstijl, voor iedereen (drempels weg), vitale of open sport- en beweegaanbieders (en specifiek vaak verenigingen). Én over de maatschappelijke rol van sport (kwetsbare groepen, verbinding sociaal domein).

Infrastructuur voor sport en bewegen

Bij infrastructuur vinden we onderwerpen terug als (multifunctionele) accommodaties, open sportparken, voorzieningen(aanbod), sport- en beweegvriendelijke omgeving, sport en bewegen in de openbare ruimte (de stad als speelveld, plaats voor sport).

Topsport, talentontwikkeling, evenementen

Topsport, talentontwikkeling en evenementen worden vooral benoemd vanuit een kans tot profileren (stad van…) en trots.

Als randvoorwaardelijk zien we de inzet van combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches terugkomen met termen als samenwerken, verbinden en communicatie. Ook spelregels in de vorm van subsidie (sportstimulering en accommodaties) komen vaak terug.

Deze begrippen zien we terug in lokale sportnota’s

Zoals eerder al genoemd, komen er veel begrippen en termen aan bod in de geanalyseerde nota’s. Hoewel deze dus terug te voeren zijn naar enkele hoofdthema’s, is het ook interessant om een blik te werpen op de gebruikte begrippen en termen. Het geeft net wat meer inzicht in de hoofdthema’s en kan voor inspiratie zorgen. De verscheidenheid aan begrippen en termen komt met name voort uit de verschillen in lokale situatie. Elke gemeente geeft graag eigen kleur en invulling aan haar beleid.

Van A tot Z, begrippen uit beleidsnota’s

Op alfabetische volgorde komen we tot de volgende bundeling van begrippen en termen die onder de vier genoemde hoofdthema’s zichtbaar worden:

• Aanbod van activiteiten: zichtbaarheid, ontwikkelen, vernieuwen, voldoende, wensen, behoeften, tevredenheid, deelname.
• Aandacht voor doelgroepen: speciale doelgroepen, kwetsbare doelgroepen, aandachtsgroepen, inclusief sporten. Bijvoorbeeld: eenzaamheid, mensen met een beperking (aangepast sporten), volwassenen, ouderen, jeugd(zorg), arbeidsre-integratie, armoede (jeugdsportfonds en sportpas), overgewicht, participatie, wmo, lage ses, nieuwe inwoners, niet of minder actieven, seksuele geaardheid, criminaliteit, sporten naar vermogen, toegankelijk sportaanbod (sportief bewegen als onderdeel van hulp- en zorgtrajecten, zelfredzaamheid).
• Aandacht voor gezondheid: stimuleren gezonde leefstijl, gezond opgroeien, preventie, leefstijl, positief opvoeden.
• Aanzetten en stimuleren tot sport bewegen: voldoen aan de beweegnorm / richtlijnen, wekelijks sporten, kennismaken met sporten, voor en van alle inwoners.
• Accommodaties: eigendom, exploitatie, beheer, onderhoud, hoeveelheid, bezetting, gebruik, bereikbaarheid, multifunctionaliteit, ondernemerschap, capaciteit, benutting, duurzaamheid, toegankelijkheid, faciliteren, financiering, normen, (ver)bouw, investering, spreiding, kwaliteit, kwantiteit, (transparante) tarieven, erfpacht, huur, open (sportpark), privatisering, nieuwe sporten, veilig.
• Anders georganiseerde sport: commerciële sport, ongebonden sport, individuele sport, ongeorganiseerd, onbeperkt sporten,
• Betaalbaarheid van de sport: financieel mogelijk maken (zowel accommodaties als aanbod)
• Beweegvriendelijke omgeving: buitenruimte, openbare ruimte, wijken en dorpen, groen (lint), kindvriendelijk, sporten, bewegen, spelen, parken, routes, sportieve inrichting, omgevingswet
• Bewegingsonderwijs: kwaliteit en kwantiteit.
• Relatie andere beleidsdomeinen: centrale rol, samenwerking, breed gedragen, integraal, platform, regio, communicatie, bedrijfsleven, sportraad, veranderende rol gemeente, ondernemerschap, verbinding.
• Economische en maatschappelijke impact: effectonderzoek, samenwerking, bijdrage aan uitstraling stad of dorp, sporttoerisme.
• (Spin-off) (top)sport- en beweeg evenementen: sociaal, cultureel, karakter, gezondheid, economisch, promotioneel.
• Gemeentelijke sportprijs / sportgemeente van het jaar / sportieve gemeente (trots).
• (Sociaal)maatschappelijke oriëntatie: rol sportverenigingen (aanbieders), open club, ondernemerschap.
• Ondersteuning/ versterken verenigingen: toekomstbestendig, organisatiekracht sportverenigingen.
• Overig: binnen- en buitensport, breedtesport, studentensport, bedrijfssport, kern- focussporten, locaties, roeiwater, durfsport, sportpool, watersport.
• Sportplezier: sociale veiligheid, motivatie gericht, sportief beweegklimaat, veilig sport- en beweegklimaat.
• Talentontwikkeling: vanuit het veld, ontwikkelomgeving (in de breedste zin), talentstad, talentontwikkelingsprogramma, talentcentra/ NTC/ RTC, clustering LOOT.
• Topsport: topsportcentra, in de spotlights zetten van topsporters, inspiratie, ambassadeurs, rolmodel, topsportklimaat, topsportfaciliteiten, verbinden met de breedtesport, vieren van successen, waarderen.
• Vrijwilligers: vinden, vasthouden, waarderen.
• Zwemvaardigheid: schoolzwemmen, zwembaden, zwemfonds.

Conclusie

We zien dat de bestaande modellen en onze analyse niet noemenswaardig van elkaar verschillen en op diverse punten overlap vertonen. Als je aan de slag gaat met het formuleren van thema’s voor lokaal sportbeleid en beweegbeleid, laat je dan inspireren door de bestaande modellen én de analyse die we maakten. Maak het makkelijker door bestaande hoofdthema’s te kiezen en er daarna lokaal kleur aan te geven. Gebruik ook de Checklist die helpt bij schrijven van (sport)beleid.

Bestaande modellen

Er bestaan reeds modellen die een suggestie geven voor een bruikbare indeling binnen sport- en beweegbeleid. In deze tabel (KLIK OP DE TABEL OM IN TE ZOOMEN) is de relatie tussen die verschillende modellen samengevat.

Meer lezen

• Vind de meeste recente gemeentelijke nota’s sport en bewegen in de Kennisbank Sport en Bewegen.