Waar moet je op letten als je meisjes wilt betrekken en behouden bij buurtsport?

Succesvolle praktijkverhalen van buurtsportcoaches

Buurtsportcoach Debby (Tilburg) en regio manager Angelique (Richard Krajicek Foundation, voorheen ook buurtsportcoach) hebben het concept ‘meiden sessies in de buurtsport’ succesvol geïntroduceerd. Vanuit hun ervaringen hebben zij vier succesfactoren uit hun aanpak op een rijtje gezet:

1. Persoonlijk contact

• Zorg dat je ieder meisje leert kennen en laat de meiden merken dat ze ertoe doen.
• Investeer tijd in de meiden, dan zul je merken dat zij ook tijd in jou gaan investeren.
• Bouw activiteiten op rond hun wensen. Werk dus vraaggericht (gebruik daarvoor verschillende technieken, zie hieronder bij “Wat willen meiden?”). Geef de meiden eigenaarschap: laat ze meebeslissen en mee organiseren.
• Laat de meiden participeren, bijvoorbeeld als citytrainer. Geef hen de kans om zich buiten de sessies om te ontwikkelen en betrek ze, waar mogelijk, in andere buurtsport activiteiten.

2. Sfeer, plezier en veiligheid

• Zorg dat sfeer en plezier leidend zijn (niet sport). Plan zo nu en dan een moment waarin de meiden kunnen kletsen en de nadruk even niet ligt op bewegen.
• Zorg voor laagdrempeligheid. Vertel ze dat het oké is om hun vriendinnen mee te nemen.
• Denk goed na over welke activiteit je aanbiedt. Vooral het sociale aspect is belangrijk voor meiden: samen zijn en samenwerken. Bied een combinatie aan van sport, spel en recreatie.
• Creëer een veilige omgeving waarin de meiden kunnen bewegen. Dit is zowel een fysiek veilige omgeving (de fysieke plek waar de sessie plaatsvindt) als sociaal veilig (een open en positieve atmosfeer waarin er naar elkaar geluisterd wordt, je elkaar helpt en elkaar respecteert).

3. Inzetten van rolmodellen

• Zet iets oudere meiden in als rolmodel, zij staan dichtbij de doelgroep en kunnen een verlengstuk zijn om (nieuwe) meiden te werven.
• Wees je ervan bewust dat jij als buurtsportcoach ook als rolmodel fungeert en geef het goede voorbeeld. De meiden kijken tegen je op en vaak ontwikkel je een sterke band met ze.

4. Interdisciplinaire samenwerking – je kunt het niet alleen!

• Werk samen in de wijk waar de meiden wonen. Inventariseer: met wie werk je al samen? Met wie kun je nog (meer) gaan samenwerken? Bijvoorbeeld: scholen, jongerenwerk, sociaal wijkteam, GGD, gemeente.
• De combinatie buurtsportcoach en jongerenwerker blijkt overal een sleutel tot succes te zijn, maar die samenwerking is vaak niet vanzelfsprekend.

Als je meiden wilt betrekken bij buurtsport is alleen participatie niet genoeg is. Engagement is het toverwoord. Wanneer meiden zich betrokken voelen bij de sessies, plezier hebben, in een veilige omgeving kunnen bewegen en je jezelf als buurtsportcoach faciliterend opstelt in plaats van instruerend, dan zullen de meiden terugkomen en ontstaat er een duurzame activiteit met meiden.

Wat willen meiden?

Zorg ervoor dat je als buurtsportcoach of jongerenwerker ontdekt wat meiden zelf willen. Dit kun je doen door op verschillende manieren met meiden uit de buurt in gesprek te gaan. Je kunt bijvoorbeeld na een activiteit met de meiden reflecteren. Wat vonden ze leuk? Wat hebben ze geleerd? Of je kunt met behulp van vragenkaartjes (die je zelf kunt maken, of bijvoorbeeld deze kaarten) uitvinden wat een groepje meiden wil, zo hoor je de ervaringen en wensen van de meiden. Ga het gesprek met de meiden aan om uit te zoeken wat voor activiteiten zij willen doen, op welke plek, wanneer en met wie. Zo kan je activiteiten gaan organiseren waar echt draagvlak voor is.

Wanneer je met de meiden in gesprek gaat, gebruik dan ook verschillende vormen. Bevraag ze in groepjes, individueel, maar ook tijdens de ‘small talk’. Juist dan zeggen de meiden wat ze denken en willen. Let erop dat elke groep en wijk anders is en vraagt om andere activiteiten. De ene groep wil graag binnensporten, een andere groep wil misschien wel buiten of op een Cruijff Court sporten. Ook verschilt het per groep of ze wel of niet met jongens willen sporten.

Hoe bereik je meiden?

Als meiden je niet kennen, komen ze ook niet naar je sportactiviteit. Ga dus naar hen toe, doe een keer mee aan een activiteit die zij al doen, leer ze kennen en nodig ze dan uit een keer mee te doen met buurtsport. Daarnaast werkt het voor meiden vaak goed als je ze echt al op school of in de klas (bijvoorbeeld tijdens gym) benadert. Als je als buurtsportcoach of jongerenwerker al kort met het meisje hebt gepraat op school en ze leert jou kennen, dan komen ze daarna eerder naar je activiteit.

Een goed voorbeeld hierin is Utrecht: Daar zijn buurtsportcoaches bij de basisscholen langsgegaan en hebben ze tijdens de gymles alle meisjes even apart genomen om samen een vragenlijst in te vullen en het daarover te hebben. Zo leerden ze elkaar kennen en wist de buurtsportcoach ook meteen wat voor activiteiten de meisjes leuk vonden.

Waar moet je als buurtsportcoach rekening mee houden?

ISA heeft – in samenwerking met partners uit het Erasmus+ programma ‘She Got Game’ – aan aan meiden zelf gevraagd wat ze eigenlijk willen, wat ze motiveert om terug te komen en hoe hun ideale meiden sessie eruitziet. Hieruit is een 8-tal belangrijke inzichten voortgekomen waar een buurtsportcoach rekening mee moet houden.

1. De omgeving: Het is belangrijk om een vreugdevolle, ondersteunende en veilige omgeving te creëren waar alleen meiden samenkomen. Saamhorigheid en waardering voor elkaar zijn hierbij onmisbare kenmerken.
2. Anti-prestatiecultuur: Elk meisje – ongeacht haar vaardigheden – moet zichzelf kunnen zijn en deel kunnen nemen aan alle activiteiten. De uitdaging is om een cultuur te creëren waarin je fouten mag maken en je daar niet raar op aangekeken wordt. Probeer waar mogelijk het competitie-element uit de activiteiten te halen.
3. Progressie: Deze anti-prestatiecultuur moet echter niet ten koste gaan van de mogelijkheden om je als meisje te ontwikkelen. Dit vereist creativiteit en planning van de buurtsportcoaches.
4. ‘Levelling the playing field’: Als buurtsportcoach moet je je aandacht over de meisjes verdelen. Wie heeft er wat extra aandacht nodig of een duwtje in de rug, en wie juist niet? Bedenk binnen de activiteiten verschillende niveaus, zodat alle meiden op hun eigen niveau kunnen meedoen.
5. Vertrouwen & relaties opbouwen: Relaties opbouwen en onderhouden is essentieel. Dit geldt zowel tussen coach en meiden, als meiden onderling. Een hechte, vertrouwensvolle relatie draagt sterk bij aan de motivatie van de meiden.
6. Eigenaarschap: Het is belangrijk om een cultuur te creëren waar het normaal is dat de meiden hun stem mogen verheffen en gehoord worden. Als buurtsportcoach moet je hier naar kunnen luisteren en je activiteiten hierop aanpassen.
7. Vriendschappen: Vriendschappen tussen de meiden onderling zijn essentieel. Geef hier tijd en ruimte voor.
8. Stabiliteit: Om de betrokkenheid van de meisjes te behouden is het belangrijk om stabiliteit te bewaren. Dit betekent zo weinig mogelijk sessies afzeggen en weinig rouleren tussen coaches. Stabiliteit helpt sterk bij het gevoel van eenheid en saamhorigheid.

Meer weten over meiden en sport?

• Wat motiveert en belemmert meisjes om te sporten en bewegen.
• Meer informatie over het #zijspeeltmee evenement.
• Zo verleidt gemeente Amsterdam meiden tot meer bewegen en sporten.
• Zo verleidt gemeente Rotterdam meiden tot meer bewegen en sporten.
• 14 Factoren om sportuitval bij jongeren te voorkomen.

Dit artikel is geschreven met hulp van ISA.