Een sociaal veilige sportomgeving is de basis voor onbezorgd sporten met maximaal sportplezier en ontwikkeling. Alleen in een veilige omgeving kan het volledig draaien om sport. Ook SV Venray en VV Bavel zijn daarvan overtuigd. Voetbalvereniging SV Venray richt zich met het concept Tour de Cultuur op een inclusieve sportomgeving waarin iedereen zich welkom voelt. Gesprekken met lokale gemeenschappen en activiteiten zoals een multiculturele zeskamp, stimuleren verbinding. Zo doorbreekt SV Venray barrières en zorgt de club ervoor dat kinderen van werkelijk alle achtergronden met plezier kunnen sporten.
Een veilige sportomgeving hangt ook nauw samen met een positieve sportcultuur. Daar richt VV Bavel zich op met de introductie van de Groene Kaart, een initiatief vanuit verschillende voetbalverenigingen in Breda om sportiviteit op het veld te stimuleren. Jeugdspelers die sportief en respectvol gedrag vertonen, ontvangen de kaart, die ze kunnen inwisselen voor een gratis consumptie in de kantine.
Verantwoorde ontwikkeling
Een veilige omgeving is naast plezier ook een onmisbare voorwaarde voor ontwikkeling, mentaal en fysiek. Zwemvereniging MNC Dordrecht voert een gestructureerd jeugdbeleid, nadrukkelijk gericht op deze brede ontwikkeling. Het beleid sluit bovendien aan op de KNZB Jeugdsportvisie. Drie fasen vormen de basis voor een positieve ontwikkeling van de jeugdzwemmer: de actieve start (ABC-diploma), het FUNdament en de Leer Trainen-fase. Hierdoor krijgen kinderen een brede motorische ontwikkeling, leren ze spelenderwijs zwemmen en komen ze in aanraking met zwemsporten.
De Warrior Academy, actief op verschillende plekken in het land, houdt zich ook gericht bezig met de ontwikkeling van jeugd. Met een innovatieve aanpak die vechtsport combineert met mentale en sociale ontwikkeling verdienen kinderen beloningen (zoals stickers en/of kleuren banden) op basis van zowel sporttechnische als sociale vaardigheden. Mede door zogenoemde psychofysieke trainingen ontwikkelen kinderen zich niet alleen fysiek, maar werken ze ook aan discipline en zelfvertrouwen, waardevol in hun verdere leven.
Passend aanbod voor iedereen
Wensen en behoeften van sporters veranderen. Bovendien is elke sporter uniek, met zijn of haar eigen unieke behoeften. Het vraagt steeds meer een vraaggerichte werkwijze, ook bij de jeugd, iets dat clubs zoals HC Hoeksche Waard en volleybalvereniging Aetos al nadrukkelijk in de praktijk brengen.
HC Hoeksche Waard introduceerde een vernieuwde teamindeling om beter in te kunnen spelen op behoeften. Jeugdspelers van de hockeyclub kunnen kiezen uit vier teamprofielen: oranje: fanatiek en ambitieus, geel: sociaal en ontspannen, groen: basistechniek en rustig en blauw: hard trainen met gezelligheid. Jeugdspelers kiezen samen met hun ouders het profiel. Ze worden vervolgens in teams geplaatst die aansluiten bij hun sportieve en sociale behoeften, wat het plezier en de motivatie verhoogt.
Volleybalvereniging Aetos uit Arnhem doet iets soortgelijks. Kinderen van rond de 11 jaar kiezen zelf of ze op prestatief of recreatief niveau willen volleyballen. Ze kiezen de topsportlijn, de wedstrijdlijn of de Just4Fun-lijn, afhankelijk van hun ambitie en motivatie. Ouders, trainers en technische commissies hebben geen beslissende rol in deze keuze. Kinderen voelen zich eigenaar van hun eigen sportpad, wat al resulteerde in meer sportplezier, hogere betrokkenheid en zelfs een verdubbeling van het aantal jeugdteams.
Rol van ouders
Ouders hebben hoe dan ook een essentiële rol in hoe hun kinderen sport beleven. Positieve betrokkenheid van de ouders kan dan ook aanzienlijk stimuleren en motiveren. Goede ideeën in dit opzicht hoeven lang niet altijd ingrijpend of ingewikkeld te zijn, zo bewees BSV Boeimeer met de lolly-actie – een creatieve, simpele manier om oudergedrag op een speelse manier te beïnvloeden. Ouders krijgen vlak voor de wedstrijd een lolly, waardoor schreeuwen tijdens wedstrijden simpelweg heel moeilijk is.
Turnvereniging PiT uit Ede kiest ervoor ouders nadrukkelijk onderdeel te maken van de gehele werkwijze. Bij PiT hebben de ouders een belangrijke rol bij het bewaren van de balans tussen sport, school en thuis. Door een veilige driehoeksverhouding te creëren tussen trainers, ouders en kinderen, blijven plezier en persoonlijke groei centraal staan, zonder dat prestatiedruk de overhand krijgt. Trainers richten zich nadrukkelijk op de mens achter de sporter en diens prestaties.
De Warrior Academy ontwikkelde zelfs een lesboekje voor ouders en kinderen met opdrachten en ouderinformatie. Zo worden ouders actief betrokken bij de thema’s die ook op de Academy centraal staan, zoals zelfvertrouwen en een positieve mindset. Betrokkenheid van ouders in het algemeen is cruciaal om gedragsverandering bij kinderen te realiseren, zo stelt de Warrior Academy.
Motivatie en plezier, drijvende krachten
Bij jeugdsport draait het uiteindelijk om plezier. Het is de basis voor alle andere kansen die sport de jeugd biedt. Bij clubs als MNC Dordrecht en SV Blauw-Wit uit Nijmegen is het maximaliseren van sportplezier daarom uitdrukkelijk een van de belangrijkste uitgangspunten. MNC Dordrecht bewaakt dat principe bijvoorbeeld door competitie geleidelijk en op een speelse manier te introduceren, waardoor kinderen plezier blijven houden in hun sport en niet voortijdig afhaken door druk of teleurstelling.
SV Blauw-Wit voorkomt te veel prestatiedruk door juist te focussen op vriendschap en spelplezier. Dat doen ze vooral door tot de categorie onder 12 jaar geen selectiebeleid te voeren. Het resultaat is veel gemotiveerde kinderen die langer blijven sporten. En dat is ook de visie van ST SIOL/JVC. De club uit Cuijk beperkt de prestatiedruk door bij de circuittraining kinderen in te delen op basis van motivatie. Dit zorgt voor een positieve trainingssfeer waarin iedereen zich op zijn of haar eigen tempo kan ontwikkelen.
Leerpunten
Tot zo ver de voorbeelden. Ze tonen hoe sportclubs streven naar een leven lang sportplezier, met alle factoren op en om het veld die daarbij een rol kunnen spelen. De belangrijkste leerpunten uit de voorbeelden op een rij:
- Persoonlijk contact en betrokkenheid zijn essentieel; initiatieven werken het best wanneer er direct gesprek en interactie is.
- Actief betrekken van ouders en kinderen bij teamindelingen en beslissingen vergroot het begrip en draagvlak.
- Indelen van teams op basis van motivatie en sociale voorkeuren, in plaats van alleen technische vaardigheden, zorgt voor meer plezier en betrokkenheid.
- Investeren in de sociale en pedagogische vaardigheden van trainers helpt om een positieve sportervaring te creëren.
- Versterken van diversiteit en sociale cohesie binnen de club, bijvoorbeeld door cultuurverbinding en een open clubcultuur, draagt bij aan een inclusieve en veilige sportomgeving.
- Structurele aandacht voor deze thema’s voorkomt dat acties verwateren en zorgt ervoor dat sportclubs een blijvende impact maken op hun jeugdleden.
Meer lezen
Deze initiatieven zijn een inspiratiebron voor de sport in het algemeen en onderstrepen dat vernieuwing in de jeugdsport een krachtig middel is om kinderen in beweging te houden. Want sport gaat niet alleen om fit en gezond blijven, maar vooral om groeien, verbinden en plezier maken. Benieuwd naar alle jeugdvoorbeelden? Bekijk inspirerende praktijkvoorbeelden uit de jeugdsport van NOC*NSF. Heb je meer inspiratie nodig? Kijk dan op sportakkoord.nl. Wie zelf inspirerende voorbeelden wil delen, kan dat doen via e-mail of dit formulier.
