Bewegingen in willekeurige volgorde trainen is beter dan in geblokte volgorde

Trainers staan bij het aanleren of verbeteren van motorische vaardigheden vaak voor de vraag of het beter is de bewegingen in aparte blokken te trainen om zo de beweging via veelvuldige herhaling “in te slijpen”, of om de bewegingen in een willekeurige volgorde aan te bieden. Door de bewegingen in een willekeurige volgorde te trainen interfereren ze als het ware met elkaar. Dit noemt men ook wel contextuele interferentie (CI). Uit eerder onderzoek is gebleken dat de prestatieverbetering bij CI tijdens de training minder groot is in vergelijking met geblokt trainen. Daarentegen blijft het behaalde leerresultaat beter behouden (retentie) en komt het beter tot uiting in de werkelijke sportpraktijk (transfer). Onderzoekers uit Groot-Brittannië hebben nu bij jonge tennissers onderzocht welk effect CI-training met behulp van videobeelden heeft in vergelijking met geblokt trainen.

Videotraining

Aan deze studie namen 18 tennissers van gemiddeld 13 jaar deel die wekelijks 10-11 uur trainden. Alle tennissers kregen vanuit hun eigen perspectief videobeelden te zien van een jongvolwassen tennisser die een bal aangespeeld kreeg en deze met een volley, groundstroke of smash terug sloeg richting één van de servicevakken of hoeken van het veld. De videobeelden werden op 3 verschillende momenten (80 ms voor balcontact, tijdens balcontact en 80 ms na balcontact) stilgezet waarna de tennissers moesten aangeven waar de bal terecht ging komen.

Tijdens de eerste test kregen alle tennissers 108 slagen te zien waarbij het aantal beelden van de drie verschillende slagen gelijk verdeeld was. Alleen de volgorde waarin de tennissers de slagen te zien kregen verschilde. De helft van de tennissers kreeg de verschillende slagen in een geblokte volgorde te zien; dus eerst alle volley’s, daarna alle groundstrokes etc. De andere helft van de tennissers zag de slagen in een willekeurige volgorde. Vervolgens kregen alle tennissers over een periode van 3 weken in totaal 3 “trainingen” waarin zij per training 72 beelden te zien kregen, gevolgd door een afsluitende test die weer uit 108 beelden bestond.

Naast de test met de videobeelden is ook een test op de tennisbaan uitgevoerd. Hierbij moesten de tennissers reageren op de ballen die een tegenstander sloeg. Tijdens deze test konden de tennissers dus wel de hele slag zien.

Gedurende de testen met de videobeelden is geanalyseerd hoe vaak de tennissers goed inschatten waar de bal terecht ging komen. Bij de test op de baan is tevens geanalyseerd hoe snel de tennissers na een slag in beweging kwamen.

Snelheid

Tijdens de eerste videotest konden alle tennissers de videobeelden even goed beoordelen (gemiddeld 51% goed) waarbij ze meer ballen goed beoordeelden naarmate het beeld op een later moment in de slag werd stilgezet. Na de videotraining beoordeelden de tennissers die de CI-training had gevolgd 72% van alle beelden goed terwijl dit bij de andere tennissers 63% was. De videotraining had geen effect op het juist inschatten van de plek waar bal op de tennisbaan terecht zou komen (zowel voor als na de videotraining in beide groepen ongeveer 90% goed). De snelheid waarmee de tennissers op de slagen reageerden verbeterde echter wel. Waar beide groepen voor de videotraining na ongeveer 325 ms reageerden, was dit na de training in de CI-groep na ongeveer 100 ms en in de andere groep na ongeveer 240 ms.

Conclusie

De resultaten van deze studie laten zien dat videotraining met contextuele interferentie bij jonge tennissers tot grotere verbeteringen leidt dan geblokte videotraining. Deze verbeteringen doen zich niet alleen voor bij het beoordelen van videobeelden, maar komen ook in de praktijk tot uiting in een grotere verbetering van de reactietijd. Hoewel niet onderzocht is of de uiteindelijke tennisprestatie ook verbetert, lijkt het trainen van verschillende bewegingen in een willekeurige volgorde zeker de voorkeur te verdienen boven een geblokte volgorde.