Sportarts: “Als je bloed doneert, duurt het één tot meerdere weken eer het gedoneerde bloed weer aangemaakt is. Ook raak je ijzer kwijt. Tot die tijd heb je een minder herstel- en prestatievermogen. Doneren voor een wedstrijd of rondom zware trainingen is niet verstandig. Een mooi alternatief voor bloeddonor is plasmadonor worden. Plasma doneren is minder belastend voor het lichaam, na een dag kun je alweer trainen.”
Wat is bloedarmoede?
Bij bloedarmoede heb je te weinig rode bloedcellen in je bloed of werken de rode bloedcellen niet voldoende. In rode bloedcellen zit hemoglobine (Hb), dat zorgt voor het transport van zuurstof en koolstofdioxide door het bloed. Als de waarde van je Hb te laag is, noemen ze dat bloedarmoede of anemie. Bij bloedarmoede wordt er minder zuurstof vervoerd en kun je klachten krijgen als vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn, hartkloppingen, zweten en je slap voelen.
Hoe ontstaat bloedarmoede?
Bloedarmoede kan ontstaan door ijzertekort, vitaminetekort (B12 of foliumzuur) of door een chronische ontsteking. Of door bloedverlies (denk aan menstruatie bij vrouwen). Er zijn best veel sporters die bloeddonor zijn, maar veel duursporters zijn bang dat ze bloedarmoede krijgen. Bij bloedarmoede herstelt je lichaam minder snel na een wedstrijd of zware training en heb je een verhoogde kans op infectie en lichamelijke klachten.
Wil je precies weten wanneer je wel of geen bloed mag geven? Je leest er alles over op de website van Sanquin.
Bloeddonor en duursporters
Bij bloeddonoren – en ook bij sporters bij wie de ijzervoorraad op peil is – duurt het altijd één of meerdere weken voordat het gedoneerde bloed weer is aangemaakt. Bovendien rijpt een nieuwe rode bloedcel pas in zes weken. Tot die tijd heeft de bloeddonor – en ook de duursporter die bloed doneert – te maken met een verminderd herstel- en prestatievermogen.
Na donatie training aanpassen
Doneer dus niet vlak voor een wedstrijd of zware trainingsperiode. Na een donatie moet je als sporter de training tijdelijk aanpassen en goed in de gaten houden hoe je je voelt tijdens en na de training. Intensief trainende duursporters ontwikkelen toch al vaker een ijzertekort; twee keer per jaar een halve liter bloed doneren, kan problemen opleveren.
Een mooi alternatief: word plasmadonor
Bloed bestaat uit bloedcellen en plasma. Soms is het beter voor een patiënt dat de donor deze onderdelen apart geeft. Je kunt bij de bloedbank naast bloed ook plasma doneren. Hier is ook grote behoefte aan.
Weetjes over het doneren van plasma
- plasmadonor zijn is minder belastend voor het lichaam dan bloeddonor, omdat de donor de bloedcellen (en dus ook het ijzer) terugkrijgt. De donor raakt alleen ruim een halve liter plasma kwijt. Plasma bestaat voornamelijk uit vocht en eiwitten
- het vocht dat je als plasmadonor verliest, kun je met drinken binnen enkele uren aanvullen
- de eiwitten die je als plasmadonor verliest, zijn binnen een dag weer aangemaakt
- je kunt na een dag alweer hard trainen
- je mag vaker plasma doneren dan bloed; bij het doneren van bloed moet het lichaam rode bloedcellen aanmaken, dat duurt vaak enkele weken
- plasma mag je maximaal 26 keer per jaar doneren
- in principe kan iedere bloeddonor met goede bloedvaten plasmadonor worden
- als je plasmadonor wordt, kun je geen bloed blijven geven
- patiënten met brandwonden, hemofilie of heel veel bloedverlies, kunnen dit plasma gebruiken
- plasma wordt gebruikt om medicijnen te maken
- donorplasma wordt ook gebruikt voor antistoffen voor de afweer van ziekten als geelzucht en tetanus
Heb jij ook last van een blessure of wil jij meer weten over het werk van de sportarts? Ga dan eens naar www.sportzorg.nl.
