Sport- en beweegaanpakken voor jeugd met overgewicht

Alle aanpakken die hier aan bod komen, hebben hun nut bewezen in de praktijk en zijn erkend volgens het landelijke erkenningen systeem.

Overgewicht (preventie) bij kinderen tot 4 jaar

Al vroeg aandacht besteden aan bewegen en gezonde voeding vergroot de kans dat kinderen later een gezond gewicht krijgen. Aanpakken voor deze leeftijdsgroep zijn vaker preventief van aard. Zo richten ze zich vaak niet uitsluitend op kinderen met overgewicht, maar ook op kinderen die opgroeien in zogenoemde ‘risicowijken’ of ‘risicogezinnen’ of ze includeren ook kinderen met een motorische achterstand.

De aanpakken voor deze leeftijdsgroep zijn vrijwel allemaal speels van aard. Er wordt rekening gehouden met de interesses en mogelijkheden van de kinderen. De goedkeuring en betrokkenheid van ouders is van essentieel belang.

Beweegkriebels (Goed onderbouwd; 0-4 jaar)

Kinderen gaan meer spelen en bewegen doordat binnen de kinderopvang, peuterspeelzaal en voorschool spelenderwijs bewegen wordt geïntegreerd in de dagelijkse structuur. Professionals worden in de training Beweegkriebels (zeven bijeenkomsten van tweeënhalf uur) geschoold en ondersteund bij het ontwikkelen én uitvoeren van een uitdagend speels beweegaanbod. De training richt zich op het aanleren van vaardigheden zoals creativiteit, begeleiding en spelinzicht. Voor ouders is er een bijeenkomst met informatie over bewegen. Lees meer meer over deze aanpak van Huis voor Beweging.

Scholing Een gezonde start (Goed beschreven; 0-4 jaar)

Deze scholing van tien bijeenkomsten leert professionals binnen een kinderdagverblijf, peuterspeelzaal en voorschoolse opvang een omgeving te bieden die de ontwikkeling van gezond eten en bewegen bij kinderen beïnvloedt. De bijeenkomsten omvatten de onderwerpen voeding, beweging en opvoeding, het bespreekbaar maken hiervan bij ouders, het eigen voorbeeldgedrag en het opzetten van een voedings- en beweegbeleid binnen het kinderdagverblijf en de peuterspeelzaal. Lees meer over deze aanpak van Huis voor Beweging.

Beweegdiploma (Goed beschreven; 2-6 jaar)

Deze aanpak is erop gericht dat kinderen spelenderwijs, veilig en verantwoord de motorische vaardigheden ontwikkelen die passen bij hun leeftijd. De sport-/gymclub, kinderopvang, peuterspeelzaal, school of praktijk voor fysiotherapie biedt lessen Beweegdiploma aan. Aan het einde van een serie van vijftien tot twintig lessen wordt getoetst of de motorische vaardigheden van het kind voldoende zijn ontwikkeld. Zo ja, dan ontvangt het kind het Beweegdiploma. Bij een motorische achterstand wordt, in overleg met de ouder, de zorg betrokken. Lees meer meer over deze aanpak van de Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie.

Overgewicht bij jeugd tot 18 jaar

Deze aanpakken zijn daadwerkelijk gericht op kinderen met overgewicht. Bij deze aanpakken wordt rekening gehouden met de belevingswereld van kinderen en jongeren en worden relevante partijen zoals diëtisten, sportdocenten, fysiotherapeuten, gedragsdeskundigen en ouders betrokken. Dat maakt ze succesvol.

RealFit (Goede aanwijzingen voor effectiviteit; 13-18 jaar)

RealFit begint met een voorlichtingsavond. Het aansluitende programma duurt dertien weken. Er zijn metingen voor de start van RealFit, op het einde en zes weken daarna. Op de intake volgen dertien beweeglessen, drie voedingslessen en vier individuele consulten met diëtisten. Hierbij horen tien lessen met als thema psychologie. Ook ouderparticipatie (drie bijeenkomsten) is onderdeel van de aanpak. RealFit is bedoeld voor jongeren met overgewicht. Lees meer over deze aanpak van Huis voor Beweging.

LEFF (Eerste aanwijzingen voor effectiviteit; 7-12 jaar)

Lifestyle, Energy, Fun & Friends (LEFF) is voor kinderen met overgewicht of obesitas. Het is een gecombineerde leefstijlinterventie waarbij gezinnen in groepsverband gedurende 10 weken aan de slag gaan met gezond eten en bewegen. De interventie richt zich op het verbeteren van vier factoren, namelijk kennis, attitude, sociale steun en eigen effectiviteit. Lees meer over deze aanpak van Care for Obesity (Vrije Universiteit Amsterdam).

B-slim (Goed onderbouwd; 0-19 jaar)

Het project ‘B.Slim beweeg meer.eet gezond’ loopt sinds 2005 in Amersfoort. Het is gericht op kinderen met overgewicht én kinderen met een gezond gewicht. Om overgewicht te voorkomen wordt voor een zogenoemde prioriteitswijk een plan op maat gemaakt. Doel is de leefstijl van kinderen en hun omgeving veranderen. Kinderen met overgewicht worden korte tijd begeleid. Kinderen met obesitas worden doorverwezen naar de kinderartsen in het ziekenhuis. Binnen B.Slim hebben diverse organisaties hun krachten gebundeld. B.Slim gaat uit van vijf pijlers: draagvlak (publiek en politiek), voorlichting en bewustwording, maatregelen gericht op de omgeving, signaleren en adviseren en ondersteuning. Lees meer over deze aanpak van GGD Regio Utrecht.

Club Fit 4 (Goed onderbouwd; 4-12 jaar)

Twaalf weken krijgen de kinderen steeds één keer les van een sportdocent. De ouders doen twee keer mee met de sportles en wonen vier bijeenkomsten bij onder leiding van een diëtist en pedagoog. Bewegen en voeding staan daarbij centraal. Het streven is dat de Body Mass Index van de kinderen gelijk blijft of licht daalt, dat de kennis over gezonde voeding en het belang van bewegen toeneemt en dat die in praktijk wordt gebracht. De interventie is goed toepasbaar voor migranten, mits de taal geen barrière vormt. Lees meer over deze aanpak van Sportservice in de provincie Utrecht.

Cool 2 B Fit (Goed onderbouwd; 8-13 jaar)

Cool 2B Fit is een multidisciplinair interventieprogramma, met drie pijlers: bewegen, voeding en eigenwaarde. De kinderen krijgen een afwisselend sportprogramma aangeboden met fitness, aerobics en sport en spel. Ze worden intensief begeleid op weg naar een lokale sportvereniging, zodat ze structureel meer gaan bewegen. Daarnaast zijn er bijeenkomsten over voeding, beweging en eigenwaarde, zoals zelfbeeld en pesten. De ouders worden nauw betrokken bij het programma. Tijdens de ouderavonden worden zij voorgelicht over voeding, beweegactiviteiten met het hele gezin en het coachen van hun kind. Ouders en kinderen leren hun leefstijl te veranderen. De kinderen wijzigen met hun ouders hun beweeg- en eetpatroon, onder begeleiding van een sportinstructeur, kinderfysiotherapeuten, diëtist en kinderpsycholoog. Lees meer meer over deze aanpak van stichting Cool 2B Fit.

WoWIJS (Goed onderbouwd; 6-14 jaar)

WoWIJS staat voor Workoutwijs In Jouw Stijl en richt zich op de gezonde leefstijl voor kinderen. WoWIJS is voor kinderen tussen 6 en 14 jaar met licht overgewicht (kinder-BMI 20 tot 25). De kinderen komen wekelijks naar WoWIJS. In anderhalf uur krijgen ze een voedingsles, een les intensief bewegen en worden zij gecoacht op hun leefstijl. Door deze drie elementen te combineren vormt WoWIJS een krachtige formule voor een gezonde leefstijl en tegen overgewicht. De lessen worden gegeven door een diëtist, een psycholoog en een gymdocent. De kinderen leren in spelvorm over voeding en beweging, waardoor ze de geboden informatie beter onthouden. Vervolgens vertellen de kinderen thuis wat ze hebben geleerd, waardoor het hele gezin moet profiteren. Lees hier meer over deze aanpak van Workoutwijs.

Kids in Action (Goed beschreven; 6-16 jaar)

Bij Kids in Action staat een multidisciplinair team met kinderarts, beweeg- en leefstijladviseur, kinderfysiotherapeut en diëtiste, klaar voor kinderen en hun ouders. Doel is dat jongeren meer gaan bewegen en gezonder gaan eten. Deelnemers komen vier maanden lang twee keer per week sporten. Daarna wordt de frequentie verlaagd en is het de bedoeling dat kinderen en ouders zelf blijven bewegen. Lees meer over deze aanpak van Beweegcentrum Winschoten.

In Zo laat je kinderen met overgewicht sporten en bewegen lees je hoe Kids in Action precies werkt.

Skills4life (Goed beschreven; 12-19 jaar)

Het doel van deze aanpak is het bewerkstelligen van een gedragsverandering bij jongeren met overgewicht. Tijdens de eerste fase worden leerlingen gescreend op overgewicht, motorische achterstand en uithoudingsvermogen. Wanneer een jongere een te hoge Body Mass Index heeft, volgt een intensief traject van zestien weken met voedings- en gedragslessen en samen bewegen. De beweeglessen zijn gebaseerd op oriëntatievormen van sportorganisaties in de buurt. Ook doen de jongeren mee aan acht fitnesslessen. Voor ouders zijn er vier voorlichtingsbijeenkomsten. Ouders volgen eveneens acht fitnesslessen. Ter afronding volgen de jongeren veertien weken proeflessen bij verschillende lokale sport- en beweegaanbieders. Lees meer over deze aanpak van RiskCare.

Gewichtige gezinnen (Goed Beschreven; 12-18 jaar)

Gewichtige Gezinnen jongeren is een preventieve interventie van één jaar waaraan jongeren met overgewicht meedoen met een maatje uit dezelfde leeftijdsgroep en hun ouders. De voornaamste doelgroep vormen jongeren van 12 tot en met 18 jaar. Daarna komen hun maatjes en hun ouders. Op het programma staan kookworkshops en huisbezoek. Lees meer over deze aanpak van Avant Sanare.

Lees meer

• Relevante en praktische kennis over de aanpak van overgewicht bij jeugd en de rol die sport & bewegen daarin heeft vind je in het overzichtsartikel mét whitepaper.
• Inspiratie uit de praktijk? Tom van Vliet van gemeente Sittard-Geleen vertelt over zijn ervaringen met de inzet van een leefstijlinterventie in zijn gemeente.

Op de hoogte blijven van alles wat speelt omtrent sport, bewegen en jeugd? Meld je aan voor onze kennisupdate, de nieuwsbrief jeugd van Kenniscentrum Sport & Bewegen!