Alles over sport logo

Fitness of fatness?

We worden met z’n allen steeds zwaarder en terugkomen op een gezond gewicht is voor maar weinigen weggelegd. Heeft sporten zin om af te vallen of kun je beter sporten om fit te worden?

Sleutelboodschap

  • Fitter worden of afvallen zijn beiden erg gezond.
  • In de praktijk is de invloed van bewegen op fitter worden groter dan op afvallen
  • Bewegen om fit te worden loont, ook als je niet afvalt
  • Ook voor mensen met overgewicht en/of slecht uithoudingsvermogen
  • Maar, use it or lose it!

Sport, bewegen & afvallen

Ben je te zwaar, dan is het erg gezond om af te vallen. Het is dan belangrijk om minder en gezonder te eten en meer te bewegen. Dit is gunstig voor je energie balans. Uit onderzoek weten we dat voeding verreweg het meeste effect op de balans heeft. Veel calorieën verbranden door bewegen is namelijk niet eenvoudig. Maar onderzoek zegt ook dat mensen meer gewicht verliezen als ze naast een dieet meer gaan bewegen. Bewegen ondersteunt dus bij afvallen.

Helaas weten velen ook (vaak uit eigen ervaring) dat je energiebalans op orde krijgen en houden makkelijker gezegd is dan gedaan. Zo bekeek het Londense King’s College de afvalpogingen van een kleine 300.000 Engelsen. Zij kwamen tot een sobere conclusie, veel pogingen mislukten. Ook de Nederlands overgewicht-cijfers namen de laatste decennia langzaam toe. Veel experts vinden dan ook dat afvallen niet alleen een eigen verantwoordelijkheid is. Maatregelen voor de voedselindustrie en een beweegvriendelijkere omgeving zijn nodig om een gezond gewicht mogelijk te maken voor meer mensen.

Sport, bewegen & fitheid

Is dit een oproep om je sportabonnement dan maar op te zeggen? Nee! Sport en bewegen leidt misschien niet altijd tot een lager vetpercentage, het leidt wel vaak tot een grotere fitheid (uithoudingsvermogen). Uitzonderingen daar gelaten, wordt iedereen fitter door meer te gaan bewegen. We weten dat fitheid enorm bijdraagt aan een goede gezondheid van onder andere bloed, hart en vaten. Waarom is dit goed nieuws voor mensen die vergeefs proberen af te vallen? Uit onderzoek blijkt dat fitheid, ongeacht je gewicht, je gezondheidsrisico vermindert (zie onderstaande figuur). De gezondheidsvoordelen van fit zijn zouden wel eens groter kunnen zijn dan de gezondheidsrisico’s van overgewicht, vooral voor ouderen. Lukt afvallen niet, dan loont het dus nog steeds om fitter te worden.

Illustratie ter ondersteuning van de tekst
De gezondheidsrisico’s (in onderzoeken wordt dit vaak uitgedrukt in ‘relatief risico op vroegtijdig overlijden’) van fitte mensen (oranje balkjes) en niet-fitte mensen (grijze balkjes). Hoe kleiner het balkje, hoe kleiner het gezondheidsrisico. Voor zowel dunne als dikke, fitte mensen is het gezondheidsrisico kleiner dan voor on-fitte mensen. (Foto: Kenniscentrum Sport)

Niet alleen voor atleten

Gezonder worden door fitter te worden is niet alleen weggelegd voor atleten. Sterker nog, uit steeds meer onderzoek blijkt dat de mensen die het minst fit zijn vaak de grootste vooruitgang boeken als ze erin slagen iets meer te gaan bewegen en iets fitter te worden (zie ook onderstaande figuur). Voor velen is dit wellicht een haalbaardere opgave dan kilo’s kwijt te raken. Dit wil trouwens niet zeggen dat er voor sporters geen winst meer te behalen is. Immers, op een enkele uitzondering na geldt, hoe fitter hoe gezonder!

Grafiek ter ondersteuning van de tekst
Aantal overlijdensgevallen bij mensen met lage (low), middelmatige (moderate) of hoge (high) fitheid (CRF). Hoe hoger de balkjes, hoe hoger het risico op vroegtijdig overlijden. Het risico op vroegtijdig overlijden daalt het meest voor mensen die hun fitheid weten te verbeteren van ‘laag’ naar ‘middelmatig’. (Foto: Kenniscentrum Sport)

Ok, maar waar begin ik?

Alle beweging waarvan je sneller begint te ademen, helpt om je fitheid te verbeteren. Wandelen, fietsen, of zwemmen zijn hiervoor geschikte activiteiten maar vaker de trap nemen helpt ook! De beweegrichtlijn halen is hierbij een mooi doel maar realiseer je dat alle kleine beetjes helpen. Is de beweegrichtlijn geen uitdaging meer? Denk dan eens aan een stevige intervaltraining om je fitheid een boost te geven.

Use it or lose it

Is ‘fitness’ (in plaats van ‘fatness’) je beweegdoel, dan biedt dit voordelen. Maar net als afvallen gaat fitter worden niet vanzelf. Het kost inzet en doorzettingsvermogen en bovenal, je moet het onderhouden. Stop je met bewegen dan verlies je de voordelen. Use it or lose it dus!


Auteur(s)

Artikelen uitgelicht


Gezonde leefstijl
public, professional
feiten en cijfers
gewicht, gezondheidsbevordering