Krantenkoppen in februari van dit jaar: ‘82 procent van de jongeren zit tegen een burn-out aan’. ‘Het stille leed van de jeugd: ‘Er wordt ons geen perspectief geboden’’. ‘Advertentie 14-jarige: hoe hard raakt lockdown kwetsbare jongeren?’ De boodschap: veel kinderen en jongeren lopen lichamelijk, cognitief en sociaal-emotioneel schade op.
Stel dat we niets doen
Veel kinderen en jongeren bewegen minder in de lockdown. Hun motorische ontwikkeling is achteruitgegaan en overgewicht komt vaker voor. Ook bijziendheid is toegenomen. Het vele binnen zitten leidt tot een gebrek aan zonlicht en meer beeldschermtijd. En dat zijn slechts fysieke effecten.
De mentale gezondheid van kinderen en jongeren is ook achteruitgegaan. De crisis leidt tot meer angst, depressies, stress en gevaarlijke situaties, stelt de Nederlandse Geestelijke Gezondheidszorg. De sluiting van de scholen verkleinde de wereld van de jeugd. Ook nu scholen geopend zijn, is dat vaak zonder gymlessen en naschools aanbod. Terwijl de sportmomenten, zeker voor kwetsbare jeugd, vaak een uitlaatklep zijn.
De ongelijkheid tussen kinderen en jongeren neemt toe, waarbij vooral kwetsbare groepen negatieve effecten ervaren. De pandemie vergroot sociale ongelijkheid, kansenongelijkheid in het onderwijs en problemen met mentale en fysieke gezondheid. De kloof tussen kinderen en jongeren die gezond en ongezond leven wordt in de coronacrisis breder.
Rust en afleiding
Sport is voor de jeugd met afstand de belangrijkste vrijetijdsactiviteit. Dat is mooi, want sport en bewegen dragen bij aan de motorische, cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling. Jongeren kunnen met sport hun emoties kwijt en vinden rust en afleiding. Ook krijgen ze meer zelfvertrouwen en eigenwaarde. Regelmatig bewegen draagt bij aan goede slaap en geeft jeugd een verhoogd gevoel van geluk en welzijn. Ze ervaren minder emotionele problemen (zorgen, angst), gaan beter om met stress en hebben minder gedragsproblemen (niet gehoorzamen, vechten en agressie).
De preventieve werking van sport en bewegen kan juist nu helpen bij het voorkomen van grotere fysieke en mentale problemen. Sport en bewegen helpen kinderen zo gezond mogelijk uit de pandemie te komen. Ook geeft sport kinderen en jongeren perspectief, iets om naartoe te leven in een tijd waarin veel niet kan en mag. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport erkent het belang van sociaal en mentaal welzijn en leefstijl voor kinderen en jongeren om deze crisis door te komen en heeft een extra steunpakket. Ook sloegen jongerenorganisaties en sportbonden de handen ineen om te pleiten voor het toelaten van georganiseerde teamsport bij jongeren – met gewenst resultaat.
Wat kun jij doen?
Gelukkig zijn er veel initiatieven om kinderen en jongeren meer perspectief te bieden in coronatijd, met aandacht voor ‘samenwerken tussen lokale partijen’ en ‘ontmoeten’ door middel van sport. Zoals de Winter Games, waar buurtsport- en jongerenwerkorganisaties samenwerken met jongeren in de buurt om sport- en beweegactiviteiten op te zetten. De organisatie doet een oproep om de Winter Games ook na de winter te laten doorgaan, zodat buurtsport- en jongerenwerkorganisaties de komende maanden activiteiten voor de jongeren kunnen organiseren.
Samenwerking tussen lokale partijen zie je ook in Nijmegen bij de interventie Futsal Chabbab. Normaal gesproken gebruiken zij zaalvoetbal als middel in hun programma voor jongeren. Nu dat niet mag, trainen ze buiten en lopen begeleiders in de wijk om in contact te blijven met de jongeren. Ook de huiswerkbegeleiding gaat door, al is die tijdelijk een-op-een.
Uurtje sporten
Ook een basisschool in Barendrecht vond een manier om te sporten. Toen de scholen dicht waren in de lockdown werden leerlingen dagelijks gestimuleerd een uurtje op het schoolplein te sporten. Juist om elkaar toch te ontmoeten en fysiek en mentaal gezond te blijven. Op Vitaal Sportpark Lingewaard kijken ze hoe sport kan bijdragen aan leefbaarheid in dorpskernen. Kinderen uit Lingewaard konden bij het sportpark komen sporten, ongeacht of ze lid waren van een sportvereniging. Al ruim 250 kinderen hebben deelgenomen aan de activiteiten.
Wat kun je wel organiseren en hoe pak je dat aan? Het hoeft niet moeilijk te zijn. Vraag kinderen en jongeren wat voor sport- en beweegactiviteiten ze leuk vinden. Veel activiteiten zijn – buiten – nog mogelijk voor kinderen en jongeren tot 27 jaar. Wees daar creatief in. Meer voorbeelden van mooie initiatieven lees je dit artikel over coronaproof sportaanbod voor jongeren.
Maak het verschil
De coronacrisis is geen reden voor kinderen en jongeren om niet te sporten en bewegen in hun vrije tijd. Het is nu mogelijk dat weer op te pakken. De initiatieven tonen dat het niet ingewikkeld hoeft te zijn om toch het verschil te maken. Zoek elkaar vanuit verschillende domeinen op, verbind initiatieven van welzijn en sport met elkaar en geef zo de jeugd perspectief. Met het integreren van sport en bewegen in bestaande initiatieven kunnen we samen lichamelijke, cognitieve en sociaal-emotionele achterstanden van de jeugd verkleinen.
