Alles over sport logo

Wat zijn de gevolgen van krimp voor sportverenigingen?

Heeft de plaatselijke voetbalvereniging meer B-elftallen dan F-elftallen? Wordt de competitieregio steeds groter omdat er minder jeugdteams zijn? Zijn er veel oudere leden die eigenlijk niet meer sporten en bewegen? Een krimpende bevolking heeft grote maatschappelijke gevolgen. Jongeren trekken naar de grote stad, gezinnen verhuizen naar meer aantrekkelijke woongebieden met meer voorzieningen en de bevolking vergrijst. De gevolgen voor sportverenigingen in een krimpgebied zijn aanzienlijk. Dit artikel geeft sportclubs tips en instrumenten om goed om te gaan met bevolkingskrimp.

Nederland kent twintig krimp- en anticipeergebieden. Krimpgebieden zijn regio’s die kampen met bevolkingsdaling. Anticipeergebieden krijgen daar in de toekomst mee te maken. Op rijksoverheid.nl staat welke krimp- en anticipeergebieden er in Nederland zijn.

Wanneer de bevolking in een gebied krimpt, neemt het aantal actieve leden bij sportverenigingen af. Minder leden betekent minder financiële middelen. Een sportvereniging in een krimpgebied kan ook moeilijker vrijwilligers, bestuurders en trainers vinden. Teams in stand houden wordt moeilijk, deelname aan competities dus nog moeilijker. De sportvereniging wordt minder aantrekkelijk en dat kan leiden tot het opheffen van de sportverenigingen.

Sport en krimp

Zijn er oplossingen voor de gevolgen van krimp voor sportverenigingen (minder leden, minder vrijwilligers, minder financiële middelen)? Die zijn er, als een vereniging bereid is om te veranderen en zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden. Vier oplossingsrichtingen zijn:

  1. Het sportaanbod vernieuwen. Bijvoorbeeld door aanpassing van lidmaatschapsmogelijkheden en door meerdere sporten aan te bieden, waardoor de vereniging aantrekkelijker wordt voor andere doelgroepen.
  2. De samenwerking zoeken met andere sportverenigingen of andere sportaanbieders (bijvoorbeeld fitnesscentra), waardoor er efficiënter (minder bestuurders of vrijwilligers nodig of lagere kosten) gewerkt kan worden.
  3. De samenwerking zoeken met andere (maatschappelijke) organisaties, waardoor er bijvoorbeeld op het gebied van accommodaties samengewerkt kan worden. Op de website van Rotterdam Sportsupport staan hier voorbeelden van.
  4. Fuseren met andere sportverenigingen, waardoor er een grotere vereniging ontstaat met meer slagkracht, er minder bestuurders en vrijwilligers nodig zijn en de bezetting van de accommodatie verbeterd kan worden. Bij diverse sportbonden, Provinciale Sportorganisaties en gemeentelijke sportbedrijven is kennis en ervaring aanwezig over fusies van sportverenigingen.

Instrumenten voor sportverenigingen in krimpregio’s

Een aantal nuttige instrumenten bedoeld voor sportverenigingen in krimpregio’s staat hieronder beschreven.

Netwerkanalyse

Illustratie van de innovatiespiraal ter ondersteuning van de tekst
(Foto: Kenniscentrum Sport)

Een goede netwerkanalyse helpt bij het inzichtelijk maken welke partijen betrokken zijn of betrokken kunnen worden bij samenwerking. Het Kenniscentrum Sport heeft samen met de Wageningen Universiteit (WUR) hiervoor een handig instrument ontwikkeld. Het doel van De Netwerkanalyse is om de verschillende organisaties en hun betrokkenheid bij een initiatief in beeld te krijgen.

Inspiratiesessie Open Club

NOC*NSF organiseert, samen met diverse sportbonden en lokale/regionale sportorganisaties, inspiratiesessies om verenigingen te stimuleren zich open te stellen voor anderen en een grotere maatschappelijke rol te spelen. Goede voorbeelden van open clubs uit de regio vormen de inspiratie voor rondetafelgesprekken. Deze inspiratiebijeenkomsten worden idealiter opgevolgd door een gemeentelijke of regionale bijeenkomst.

In de brochure ‘De PLUS van de open club‘ (pdf) staan vijf inspirerende verhalen over de maatschappelijke waarde van sport, verteld door betrokkenen vanuit sport, zorg, welzijn, arbeidsintegratie en onderwijs.

Back 2 Basic 2, binden en verbinden

Een standaardaanpak van de KNVB om het proces te sturen om verenigingen op gang te brengen. Niet alleen interessant voor voetbalverenigingen!

Dokter krimp

Met Dokter Krimp, gemaakt door Huis voor de Sport Limburg, kunnen Limburgse verenigingen in een handomdraai de gevolgen van vergrijzing, ontgroening en krimp voor hun ledenbestand berekenen.

Spel om samenwerking tot stand te brengen

Huis voor de Sport Limburg heeft een spel ontwikkeld dat verenigingen in twee avonden helpt om inzichtelijk te maken op welke gebieden samenwerking haalbaar is. Zowel op de korte als op de lange termijn. Op de tweede avond is duidelijk wat een samenwerking gaat opleveren. Meer informatie over dit spel? Neem dan contact op met Cristan Segers van het Huis voor de Sport Limburg.

Transitieatlas

De Transitieatlas is een interactief instrument dat regio’s helpt de effecten van bevolkingskrimp duidelijk te maken en met alle betrokken partijen tot goede beleidskeuzes te komen. De Transitieatlas kan worden toegepast binnen meerdere beleidsthema’s/modules (sport, onderwijs, zorg en welzijn, cultuur en economie). Voor sport gaat het om binnensport, buitensport (voetbal, tennis e.a.) en zwembaden.

Meer lezen?

Vind publicaties over krimpgebieden in de Kennisbank Sport en Bewegen.


Artikelen uitgelicht


Vitale sportsector
Sportaanbieders
professional
tips
beleidsontwikkelingen, sportbestuur