De tips, tricks en tools bij het thema ‘sociale invloeden’ zijn onderverdeeld in de volgende categorieën: trainer en coach, actieve jeugdparticipatie, vrienden en team, omgeving/clubcultuur en ouders.
Trainers en coördinatoren
De trainer of coach speelt, naast het aanleren en begeleiden van het beoefenen van een sport, ook een andere belangrijke rol. Namelijk het zorg dragen voor een goede sfeer binnen het team en de club en het bieden van een luisterend oor. Als jongeren sociale steun ervaren van hun trainer, coach en/of team, geeft dat een extra reden om niet te stoppen met sport.
Zorg dat de trainer aansluit bij de deelnemers qua achtergrond, etniciteit en leeftijd.
Er hoeft niet perse een trainer te staan van dezelfde culturele achtergrond, wel een trainer die de kinderen begrijpt en zich openstelt en aansluit bij hun leeftijd en geïnteresseerd is in de thuissituatie.
- Ga bijvoorbeeld in achterstandswijken op zoek naar trainers die uit dezelfde buurt komen als de jongeren en de taal van de straat kennen. Door deze kennis vinden ze makkelijker aansluiting met de jongeren. Dit gebeurt onder andere binnen het project Favela Street Girls. Zij leiden in drie maanden een selecte groep meisjes op tot volwaardige sportinstructrices en voorziet hen van de juist kennis en tools om zelfstandig één jaar lang sportactiviteiten te organiseren. Meisjes die deelnemen aan de georganiseerde sportactiviteiten kunnen in een veilige omgeving sporten en komen in aanraking met sterke vrouwelijke rolmodellen. Bij sommige meiden met een andere niet-westerse achtergrond is het van belang om een vrouwelijke trainer te hebben en gescheiden van jongens te kunnen sporten. Zij willen bewegen en sporten met bekenden en het liefst op een plek waar zij toch al komen.
- Zorg er als trainer of coach voor dat je binnen het team een teamgevoel creëert en benadrukt. Zeker bij jongeren afkomstig uit gezinnen waar weinig sociale achtervang of aandacht is, is dat belangrijk. Voor trainers en coaches zijn er verschillende e-learning en bijscholingen beschikbaar. Voorbeelden zijn Coachen op sociaal gedrag; Coach de coach.
- Zorg voor groepsactiviteiten waarin de jongeren en de trainer/coach het gesprek met elkaar aan gaan. Dat kan een nabespreking over de wedstrijd of training zijn. Het kan ook gaan over meer persoonlijke zaken, elkaar beter leren kennen en elkaar steunen in brede zin. Enkele voorbeelden:
- Iedere training wordt afgesloten met een kort groepsgesprek. De trainer opent het gesprek, daarna geeft hij de jongeren de kans om hun mening over (het verloop van) de training in te brengen. Ook eventuele incidenten in de training of wedstrijd worden besproken.
- Bij SV Diemen-meidenvoetbal zorgen ze ervoor dat elke jongere gehoord wordt binnen de vereniging. De trainer en/of coach voert met de jongere individueel een 10 minuten gesprek en vraagt wat de jongere zelf graag wil doen.
- In de Favela Street methodiek wordt gebruik gemaakt van een werkvorm om inzicht te krijgen in de persoonlijke situatie van de jongeren: Laat de jongeren in de groep hun eigen sportveld invullen aan de hand van enkele vragen. Wie is jouw team in het dagelijks leven? Wie is jouw verdediging, wie is jouw aanvaller? Wie gaan er door het vuur voor je? Met wie maak je plezier?
Actieve jeugdparticipatie
Door jongeren zelf inspraak te geven in de activiteiten die georganiseerd worden, zorg je dat je aansluit bij dat wat jongeren leuk en belangrijk vinden. Met vrienden en vriendinnen willen ze deelnemen aan activiteiten die de juiste uitstraling, sfeer en imago hebben en die inspelen op wat op dit moment ‘in’ is. En wie kan dat nu beter bedenken en organiseren dan de jongeren zelf?
Vrienden/peers en het team
Belangrijke redenen voor jongeren om te sporten zijn het plezier met anderen en de gezelligheid van de sportvereniging. Zet als vereniging dus vooral in op sociale benefits van sporten: vriendschap sluiten en verdiepen.
- Zorg ervoor dat er binnen de trainingen tijd vrijgemaakt wordt voor het sociale aspect/bijkletsen. Dat is vooral bij meiden belangrijk.
- Stimuleer teams om leuke activiteiten met elkaar te ondernemen, zoals 2 á 3 x per jaar deelnemen aan toernooien. Stel eventueel ook budget beschikbaar vanuit de club voor teamuitjes.
- Geef het principe van de groene of blauwe kaart. Na afloop van een wedstrijd kiest het team gezamenlijk iemand uit die deze wedstrijd de groene of blauwe kaart heeft verdiend. Die staat voor sportief gedrag, bijzondere acties, steun bieden. Zo wordt de nadruk gelegd op positieve zaken, vermindert het pest- en onsportief gedrag en verbetert de sfeer.
Omgeving / clubcultuur
Welke invloed heeft de clubcultuur op de jongere? De organisatie van activiteiten en evenementen, de sfeer bij een vereniging. Respect hebben voor elkaar en rekening houden met elkaars normen en waarden zijn factoren die hieronder staan beschreven.
- Sta als bestuur, trainers en clubcultuur open voor scholieren.
Zij stromen vaak als groepje in bij de vereniging. Zeker in het begin is het belangrijk om ze als groep bij elkaar te houden, dat geeft hen een veiliger gevoel. Ze moeten zich wel vanaf het begin welkom en betrokken voelen bij de club. - Stel bijvoorbeeld een shirt beschikbaar, zodat de jongeren het gevoel krijgen dat ze bij de vereniging horen.
En laat ze een wedstrijd spelen tegen een verenigingsteam van gelijkwaardig niveau. Ook het aanbieden van een proeflidmaatschap, bijvoorbeeld 3 maanden gratis in de club meedraaien, kan stimulerend werken. - Geef sollicitatietrainingen, huiswerkbegeleiding en bedrijfs- en/of maatschappelijke stages op de club.
Die geven een extra reden om naar de vereniging te komen en zorgt voor een koppeling tussen sport en school/werk. - Creëer een echte familieclub.
Iedereen kent wel iemand als hij/zij bij de club is. Dat geeft een geborgen gevoel en zorgt voor verbondenheid met de club. Dit sociale aspect is heel belangrijk. Nieuwe leden komen niet alleen, zij hebben familie en vrienden. Besteedt daar aandacht aan. Op zaterdag of zondag zie je bij LOHC nergens lege velden, omdat zij niet alleen de leden maar ook hun omgeving betrekken bij de club. - Toon als club respect en waardering voor jongeren en zorg dat zij zich herkennen in de club.
De cultuur wordt gevormd door normen en waarden in de vereniging, de wijze waarop men met elkaar omgaat. Als binnen de cultuur ruimte is voor ‘anders zijn’ en de verschillen tussen mensen gewaardeerd worden, ontstaat een verenigingscultuur waarin iedereen zich thuis voelt. Een voorbeeld hiervan is herkenning door het gebruik van communicatie-uitingen en het creëren van een fysieke plek voor jongeren (een hangplek).
Activiteiten en diensten kunnen inspelen op de behoeften, gewoonten en wensen van de doelgroep (bijvoorbeeld geen varkensvlees in de kantine). - Organiseer activiteiten en feesten voor jongeren.
De bar (commerciële partij) van Kampong bijvoorbeeld organiseert regelmatig goede feesten voor de jongeren van alle omni takken van sport. Deze feesten worden erg goed bezocht en zorgen dat jongeren met elkaar in contact komen en lol hebben.
Ouders
De ouders hebben invloed op het gedrag van jongeren. Zo kunnen ze hun kinderen enthousiasmeren, faciliteren, aansporen of zelfs verplichten om te gaan of te blijven sporten. Daarnaast kunnen ze hen het goede voorbeeld geven door zelf een actieve leefstijl te hebben en te sporten. ‘Goed voorbeeld doet volgen.’
- Laat ouders meedoen met clubactiviteiten en hand- en spandiensten verrichten om de vereniging draaiende te houden. Ouders kunnen actief een rol vervullen als trainer, scheidsrechter of bestuurslid. Ze kunnen als vrijwilliger meedraaien in bardiensten of zijn bijvoorbeeld actief in het onderhoud en beheer van het terrein. Via het aanmeldingsformulier van een jeugdlid kunnen de interesses van ouders geïnventariseerd worden. Ouders kunnen vervolgens gericht gevraagd worden voor functies die aansluiten bij hun interesses en waar de vereniging behoefte aan heeft. Zet vooral in op het betrekken van ouders vanaf de jongste jeugd.
- Creëer en/of faciliteer (beweeg)activiteiten voor ouders. Denk bijvoorbeeld aan het organiseren van sport- en informatieavonden voor ouders of ouder-kind toernooien. Maar ook ander (sport)aanbod waar ouders gebruik van kunnen maken en daardoor (meer) betrokken voelen bij de sportvereniging.
Naast hockey heeft LOHC bijvoorbeeld hardloop- en fietsgroepjes en een koor. Als bestuur juicht LOHC dit toe en faciliteert de initiatieven. Zorg wel dat de jongeren zich niet beperkt en gecontroleerd voelen door de aanwezigheid van hun ouders. Dat kan averechts werken en jongeren afschrikken. - Ouders zijn (mede) verantwoordelijk voor de ontwikkeling van hun kind. Trainers en coaches kunnen het gesprek aangaan met de ouders. Hoe gedraagt en ontwikkelt hun kind zich binnen de vereniging, binnen het team of de leeftijdsgroep? Hoe gaat hij/zij om met prestatiedruk, met winnen en verliezen e.d.? Zorg er op deze manier voor dat zij zich betrokken voelen bij de sportieve ontwikkeling van hun kind en bij de sportvereniging. Op het thema veiligheid is er onder Veilig Sport Klimaat een thema-avond ontwikkeld ‘Lang leve de sportouder’. Daarnaast is er nog een specifiek programma voor ouders van kinderen met talenten. Neem ook eens een kijkje op Sportplezier.nl.
Voor ouders werkt het als er een verbinding is met het sportaanbod van school. Maak met de school afspraken over de sportieve ontwikkelingen van hun leerlingen. Laat de jongeren een sportfolio samenstellen op basis van het (schoolse) sportprogramma. Dit sportfolio wordt met ouders tijdens het oudergesprek besproken.
In het initiatief ‘Fathers in the game’ spelen vaders en zonen van niet-westerse afkomst samen flagfootball. In dialoogbijeenkomsten worden met beide groepen het gesprek aangegaan over issues op het gebied van opvoeding. Uiteindelijk worden de deelnemers ambassadeurs en gaan zij zelf sportactiviteiten organiseren.
