Alles over sport logo

Presteer je beter met aanmoediging?

Helpen al die supporters langs de kant en presteer je echt beter wanneer je wordt aangemoedigd? Ja! Onderzoek heeft aangetoond dat aanmoediging je inderdaad helpt bij duurprestaties (marathons, wielertoers, etc.).

In een uitgebreide literatuurstudie zijn 21 studies over dit onderwerp naast elkaar gelegd. Hieruit bleek dat verbale aanmoediging (hardop gesproken aanmoediging) en ook competitie met een andere sporter (head-to-head) tijdens maar ook voor de wedstrijd een positief effect hebben op duurprestaties.

Niet verbazingwekkend, verschilt het exacte effect van aanmoediging op prestatie van persoon tot persoon. Aanmoediging heeft minder positief effect bij prestatiegerichte sporters (type A atleten, zie het kader hieronder voor een gedetailleerde omschrijving van deze persoonlijkheid) dan bij pleziergerichte sporters (type B atleten). Sterker nog: aanmoediging is bij type A sporters helemaal niet van invloed op hun maximale prestatie, terwijl type B sporters aanmoediging juist nodig hebben om motivatie vast te houden tijdens een zware prestatie.

Type A personen worden getypeerd als extravert, ambitieus, status bewust, gevoelig, ongeduldig, pro-actief, onrustig, zich druk makend om tijdmanagement. Ze zijn vaak gericht op presteren, kunnen workaholics zijn. Ze pushen zichzelf met deadlines en hebben een hekel aan vertraging of ambivalentie.
Type B personen leven vaker op lagere stresslevels. Ze hebben een stabiele werkwijze en genieten van prestaties, maar hebben wel de neiging om fysieke en mentale stress te vermijden wanneer ze niet presteren. Wanneer ze met competitie te maken hebben, focussen ze mogelijk minder op winnen of verliezen, maar meer op het plezier van de wedstrijd.

Hoe werkt aanmoediging?

Aanmoediging kan op drie manieren je prestatie beïnvloeden.

  1. Het kan een direct effect hebben op je prestatie door het gevoel dat een prestatie veel moeite kost te verminderen. In je hoofd ga je dus van “Waar ben ik aan begonnen?! Dit is hartstikke moeilijk!” naar “Dit komt helemaal goed, dit doe ik wel even.” (bij wijze van).
  2. Het kan je zelfvertrouwen verbeteren, of specifiek je eigen-effectiviteit (self-efficacy). Je krijgt meer vertrouwen in je eigen kunnen en gelooft erin dat je in staat bent het doel dat je jezelf hebt gesteld te behalen.
  3. Het kan je motivatie verhogen. En motivatie om regelmatig te trainen of om door te zetten, is altijd goed natuurlijk.

Daarnaast kunnen ook visualisatietechnieken – waarbij je je bijvoorbeeld een succesvol verloop van de wedstrijd voorstelt – je helpen om beter te presteren. Vermoeidheid gaat juist ten koste van je prestatie, dus zorg dat je altijd goed uitgerust aan de start staat.

Wist je dat financiële incentives (zoals een geldprijs) maar weinig effect bleken te hebben? Alleen gecombineerd met aanmoediging waren ze wel effectief!

Wat doet coaching?

We hebben tot nu toe steeds gehad over verbale aanmoediging, maar eigenlijk is het sociale steun in een veel bredere zin die je kan helpen om goed te presteren. Niet alleen persoonlijke coaching, maar ook virtuele coaching heeft een positieve invloed op je sport- en beweeggedrag en waarschijnlijk ook je sportprestaties. Ook zelfmonitoring gecombineerd met feedback, bijvoorbeeld via een app op je telefoon, kan je helpen.

Praktische tips

Dus hoe zet je sociale steun makkelijk in om je prestatie te verbeteren? We sluiten af met een paar simpele en praktische tips die voor iedere sporter toepasbaar zijn:

1. Download een app

Voor elke sport en elk niveau is wel een app. Er zijn apps die je tijdens het sporten aanmoedigen, maar meestal zijn ze vooral een erg fijne hulp bij het regelmatig blijven sporten. Download er een waarin je je voortgang kan bijhouden en die je feedback geeft. In sommige apps kunnen gebruikers elkaar zelfs aanmoedigen (zoals bij Strava).

2. Ervaar de aanmoedigingen

Helemaal leuk als je je eigen supporters mee kan nemen naar een wedstrijd, maar als dat niet lukt staan er altijd hordes mensen langs de kant die iedereen met gelijk enthousiasme aanmoedigen. Als je fietst op loopt met muziek, doe je oortjes dan af en toe even uit en neem het gejuich in je op.

3. Creëer een ondersteunende omgeving

Niet iedereen in je omgeving begrijpt jouw sportdoelen en dat is prima. Maar probeer in ieder geval een paar mensen om je heen te hebben die je steunen. Heb je geen like-minded mensen in je familie- of vriendenkring? Zoek ze dan via bijvoorbeeld een hardloopclubje of een online community.

4. Introduceer competitie

Evenementen hebben vaak al een element van competitie: je sport immers gelijk met vele anderen en kan jouw prestatie dus afzetten tegen die van je medesporters. Maar de trainingen in aanloop naar D-day, doe je toch vaak alleen. Introduceer ook hier al een competitie element om het maximale uit jezelf en je trainingen te halen. Dat kan via een app, door in groepsverband te trainen, of door de competitie met jezelf aan te gaan. In dat laatste geval is doelen stellen belangrijk en kan je bijvoorbeeld proberen om eerdere PRs te verbreken.

Voor dit artikel zijn de volgende bronnen gebruikt:

McCormick A, Meijen C, Marcora S (2015) Psychological determinants of whole-body endurance performance. Sports Med.45:997–1015

Moffatt RJ, Chitwood LF, Biggerstaff KD. The influence of verbal encouragement during assessment of maximal oxygen uptake. J Sports Med Phys Fitness. 1994;34(1):45–9. 70. Chitwood LF, Moffatt RJ, Burke K, et al. Encouragement during maximal exercise testing of type A and type B scorers. Percept Mot Skills. 1997;84(2):507–12. doi:10.2466/pms.1997.84.2.507. 71.

Hulleman M, De Koning JJ, Hettinga FJ, et al. The effect of extrinsic motivation on cycle time trial performance. Med Sci Sports Exerc. 2007;39(4):709–15. doi:10.1249/mss.0b013 e31802eff36.

Sullivan, A. N., & Lachman, M. E. (2016). Behavior Change with Fitness Technology in Sedentary Adults: A Review of the Evidence for Increasing Physical Activity. Frontiers in Public Health, 4, 289.


Artikelen uitgelicht


Gezonde leefstijl
public, professional
feiten en cijfers
effecten op prestatie