Meer halen uit evenementen
Overheden hechten er veel belang aan om maatschappelijke spin-off te realiseren bij topsportevenementen. Zij verwachten dat deze dan nog beter worden ingebed in de samenleving.
Onderzoek van Frank van Lenthe (Erasmus MC, 2017) over ‘de kracht van sportevenementen’ bevestigt dit. Hij is van mening dat wanneer er een goede verbinding kan worden gemaakt tussen topsport en breedtesport, de side-events van topsportevenementen bij kunnen dragen aan sportparticipatie. In zijn onderzoek concludeert hij verder dat de bijdrage van side-events aan de bevordering van gezondheid kan worden vergroot, onder meer door een sterkere koppeling van wetenschappelijke inzichten uit de gezondheidsbevordering aan de praktische uitwerking en evaluatie van evenementen.
Op basis van data uit het Nationaal Sportonderzoek 2017 constateert het Mulier Instituut in een factsheet dat ongeveer tweederde van de deelnemers aan wandel-, hardloop- of fietsevenementen zich gestimuleerd voelt om meer te sporten of te bewegen. In mindere mate stimuleren evenementen ook bezoekers in hun sport- en beweegdeelname.
Kenniscentrum Sport denkt vanuit de werkgroep Kennisdeling van het Netwerk Kracht van Sportevenementen mee over een kwaliteitsverbetering van de kennisinfrastructuur rondom topsportevenementen. Op het gebied van breedtesportevenementen buigt Kenniscentrum Sport in samenwerking met Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) en NOC*NSF zich over de vraag of en zo ja, op welke wijze, deze evenementen nog actiever bij kunnen dragen aan duurzame sportparticipatie.
Wat is duurzame sportparticipatie?
De literatuur laat verschillende invalshoeken van duurzame sportparticipatie zien. Qua definitie beschrijft de literatuur dat een duurzame sporter minimaal vijf jaar lang aaneengesloten, regelmatig (minimaal 12 keer per jaar) moet sporten (SCP, 2016). De richtlijn Sportdeelname Onderzoek (RSO) hanteert maandelijkse en wekelijkse sportdeelname als belangrijkste maten voor sportfrequentie (SCP, 2016), waarbij het dus gewenst is dat zoveel mogelijk mensen maandelijks of zelfs wekelijks sporten. Met het oog op de beweegrichtlijnen en de definitie van duurzaam sporten is het gewenst dat zoveel mogelijk mensen aan deze normen en nieuwe beweegrichtlijnen voldoen.
Rol sportverenigingen
Een andere belangrijke indicator die het RSO stelt voor sportdeelname is het verenigingslidmaatschap. Sportverenigingen vormen de stabiele kern van het sportaanbod in Nederland. De kracht van de sportvereniging ligt met name in haar maatschappelijke rol als aanbieder van sportactiviteiten in verenigingsverband. De rol van de vereniging kan ook breder zijn en verbonden aan ander beleid dat van overheidswege wordt gestimuleerd. Om duurzame sportparticipatie te bevorderen kunnen breedtesportevenementen ervoor zorgen dat deelnemers zich aansluiten bij (een) sportvereniging(en).
Het gewenste beleid om duurzame sportparticipatie te bevorderen is dus dat breedtesportevenementen bijdragen aan een hoger participatieniveau, hogere sportfrequentie, het behalen van de beweegnormen/-richtlijnen en meer verenigingslidmaatschappen.
Evenementfactoren
Daarnaast is onderzocht welke (evenement) factoren van invloed zijn op duurzame sportparticipatie. Er zijn diverse strategieën en succesfactoren voor evenementen beschreven die een positieve invloed (kunnen) hebben op ‘duurzame sportparticipatie’. Op basis hiervan zijn zeven evenementfactoren geformuleerd die invloed kunnen hebben op duurzame sportparticipatie. Hoewel de gevonden literatuur met name gebaseerd is op topsportevenementen, kunnen de evenementfactoren mogelijk ook bruikbaar zijn voor kleinere lokale evenementen. De diepgang en invulling zullen dan logischerwijs wel verschillen.
De zeven factoren zijn:
- inzet op de thema’s gezondheid & vitaliteit en beleving & ervaring
- duidelijke doelstelling(en) en doelgroep(en)
- een goede afstemming en samenwerking met stakeholders
- bijpassende side-events om duurzame sportparticipatie te creëren
- de mate van het stimuleren van beginners en niet-sporters
- het evalueren van het sportevenement
- kennisdeling over duurzame sportparticipatie.
Smalle focus organisatoren breedtesportevenementen
In een online enquête onder 330 organisatoren van breedtesportevenementen (met name vanuit loop-, fiets en wandelevenementen) is getoetst welke factoren organisatoren van breedtesportevenementen toepassen in de huidige situatie om duurzame sportparticipatie te bevorderen.
De belangrijkste conclusie is dat breedtesportevenementen grotendeels gericht zijn op het organiseren van een leuk evenement; andere doelstellingen hebben zij in het algemeen niet.
Uit de resultaten blijkt namelijk dat relatief weinig organisatoren inzetten op één of meerdere maatschappelijke thema’s. Hierbij geven zij aan dat dit met name komt omdat zij druk genoeg zijn met de reguliere organisatie of hier simpelweg geen behoefte aan hebben. Om het gat tussen beleidswens en praktijk te verkleinen zouden beleidsmakers kritischer kunnen kijken naar de maatschappelijke bijdrage die sportevenementen uit zichzelf al leveren.
Stimuleren duurzame sportparticipatie
Uit het onderzoek blijkt ook dat maar weinig organisatoren duidelijke doelstellingen en doelgroepen formuleren voor hun evenement. Opvallend is verder dat van de 36.1% van de organisatoren die wel een doelstelling heeft geformuleerd, maar 10.3% aangeeft dat de doelstelling(en) betrekking heeft op duurzame sportparticipatie. Terwijl 43.9% eerder heeft aangeven te stimuleren dat deelnemers naast deelname aan het sportevenement nog meer gaan sporten/bewegen, 76.7% stimuleert op herhaaldeelname en 36.1% van de organisatoren stimuleert dat de deelnemers lid worden van een sportvereniging. Dit kan wellicht komen doordat organisatoren niet daadwerkelijk weten wat er met duurzame sportparticipatie wordt bedoeld. Hierdoor zijn hun antwoorden op de kwalitatieve vragen mogelijk niet consistent met de kwantitatieve vragen.
Indirect toch inzet op duurzame sportparticipatie
Organisatoren werken veel samen met stakeholders. Er zijn met name samenwerkingen met verenigingen, het bedrijfsleven en de overheid. Hierbij wordt gebruik gemaakt van eerdere samenwerkingsverbanden. Deze bestaande samenwerkingen zouden goed kunnen worden benut om gezamenlijk te kijken wat het sportevenement kan betekenen voor duurzame sportparticipatie. Denk bijvoorbeeld aan bijpassende side-events/activiteiten. Uit de resultaten blijkt namelijk dat relatief weinig organisatoren side-events/activiteiten aanbieden naast het hoofdevenement.
Organisatoren passen wel verschillende manieren toe om het sportevenement toegankelijk te maken voor beginners en niet-sporters. De organisatoren creëren dit door middel van een feestelijke sfeer tijdens het sportevenement, laagdrempelige sport onderdelen, beginners/niet-sporters te laten kennismaken met de sport en door voorlichting te geven. Deze onderdelen zijn er vooral op gericht om doelgroep(en) daadwerkelijk te laten meedoen en werken daardoor bevorderend voor duurzame sportparticipatie. Deze conclusie is echter wel opvallend, omdat 73.6% van de organisatoren eerder aangeven heeft zich niet te richten op een specifieke doelgroep.
Aanbevelingen
- De belangrijkste aanbeveling vanuit het onderzoek onder organisatoren van breedtesportevenementen is dat gemeenten en sportbonden evenementen kunnen benutten als potentieel instrument om hun doelstellingen op grond van duurzame sportparticipatie te realiseren. Duidelijk is wel dat dit inspanning vereist. Niet iedere evenementenorganisator zal daar trek in hebben. Zij halen veelal energie uit het organiseren zelf, minder uit maatschappelijke doelstellingen er omheen.
- Als beleidsmakers en organisatoren naast het stimuleren en/of faciliteren van een goed georganiseerd sportevenement ook willen bijdragen aan een breder maatschappelijk doel, zoals duurzame sportparticipatie, luidt de aanbeveling om in de ontwerpfase vooral in te spelen op de thema’s gezondheid & vitaliteit en beleving & ervaring.
- Bij het thema gezondheid & vitaliteit is het belangrijk om te kijken hoe je deelnemers kan stimuleren tot voldoende beweging. Dit kan worden gerealiseerd door naast het hoofdevenement ook side-events/activiteiten voor en/of na het sportevenement te organiseren.
- Bij het thema beleving en ervaring is het belangrijk om na te denken op welke doelgroep het sportevenement zich wil richten en daarop af te stemmen wat de deelnemers/bezoekers willen en verwachten. Zo kan er worden ingespeeld op behoefte aan competitie door aanbod van digitale middelen als Strava of op de behoefte personalisering door bijvoorbeeld fotomomenten te creëren met vrienden bij het event, Meet and Greet met een Pro.
- Daarnaast is het ook belangrijk om interactie te hebben met deelnemers via (sociale) media vooraf, tijdens en na het evenement, zoals het delen van resultaten, informatie over andere sportevenementen, foto’s van het sportevenement etc. Organisatoren vanuit sportverenigingen of stichtingen zetten hun evenement hiermee op de kaart en versterken de beleving/ervaring door het aanbod van een onderscheidend sportproduct ten opzichte van andere sportproducten in de markt. Op deze manier dragen zij ook bij aan meer lidmaatschappen bij verenigingen en dus het bredere doel duurzame sportparticipatie.
Deelname aan hardloop-, wieler- en wandelsportevenementen stimuleert circa twee op de drie deelnemers om (meer) te sporten of bewegen. Dit effect is het grootst bij hardloop- en wielerevenementen. Daarbij wordt circa driekwart van de deelnemers aangespoord om meer te gaan sporten of bewegen. Vrijwel alle deelnemers aan hardloop-, wieler- en wandelsportwedstrijden zijn voornemens om in de toekomst aan evenveel of aan méér sportevenementen te gaan deelnemen.
