Wat de aangewezen methode is, hangt vooral af van het doel van je evaluatie. Wat wil je daarmee bereiken? Maar ook bepalend is de vraag welke gegevens je al hebt een welke je nog kunt verzamelen. Oriënteer je dus goed voordat je kiest. En realiseer je altijd dat je voldoende kennis nodig hebt en dat onderzoek tijd kost.
Alleen doordachte monitoring levert echt bruikbare informatie
Meestal is het aan te raden al bij het begin van je project te bepalen wat je wilt evalueren. Dan kun je meteen gericht op zoek naar gegevens. “Die zijn een belangrijke basis voor besluitvorming”, zegt Liesbeth Preller, expert op het gebied van onderzoek bij het Kenniscentrum Sport. “Alleen goede monitoring en evaluatie levert echt bruikbare informatie.”
Drie vormen van evaluatie
Welke vorm kies je? Bij programma’s voor sport en bewegen worden deze twee vormen vooral gebruikt: procesevaluatie en effectevaluatie. En waar hebben we het dan over?
Procesevaluatie
Hiermee kun je achterhalen of je programma goed wordt uitgevoerd. Zijn er verbeteringen denkbaar? Voorbeeld: hebben de begeleiders voldoende kennis? Of: zijn de juiste partijen erbij betrokken?
Effectevaluatie
Hiermee bekijk je of je de beoogde resultaten behaalt. Voorbeeld: zijn meer mensen in een bepaalde wijk aan sport gaan doen? Zijn alle instanties die betrokken zijn bij sport en bewegen beter gaan samenwerken?
Je kunt deze onderzoeken één keer uitvoeren, of bijvoorbeeld een meting verrichten voor de start en een meting na een bepaalde periode. En je kunt kiezen voor kwalitatief onderzoek of kwantitatief onderzoek. Bij kwalitatief onderzoek win je gedetailleerde informatie in bij een beperkt aantal mensen. Kwantitatief onderzoek is gericht op inzicht in de effecten op basis van cijfers.
Planevaluatie
Planevaluatie is de derde vorm. Daarbij bekijk je al voor de uitvoering van je project of de opzet geschikt is voor het doel.
Op Loketgezondleven.nl vind je tips voor gemeenten die de impact van hun gezondheidsbeleid – inclusief sport en bewegen – willen evalueren. Ook biedt de tool “Monitoring en Evaluatie-menukaart” van Kenniscentrum Sport & Bewegen beleidsmakers een overzicht met cijfers, praktische tools en kennis over monitoren en evalueren. Deze M&E menukaart helpt jou als beleidsmaker of uitvoerende professional bij het maken van keuzes om bestaande data te gebruiken waar je beleid op kunt baseren, je beleid aan kunt afmeten, en om keuzes te maken om monitoring- en evaluatie activiteiten uit te voeren.
Lees meer
Je vindt een overzicht van de drie vormen in de monitoring- en evaluatiewijzer van Kenniscentrum Sport & Bewegen. Ook Movisie heeft hierover een brochure samengesteld.
Wil je weten hoe het gaat in een langere periode? Het ligt voor de hand dat je je onderzoek dan herhaalt. Dan is er sprake van monitoring. Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft een leidraad ontwikkeld voor monitoring.
