Met de Olympische Spelen van Rio de Janeiro in aantocht is de vraag gerechtigd hoe het ervoor staat met het topsportniveau in Nederland. Dit wordt periodiek gemeten met een methode waarmee de effectiviteit van het beleid over meerdere jaren kan worden beoordeeld. Na zulke zogenoemde 4-metingen in 1998, 2002, 2008 en 2011 is de laatste meting in 2015 uitgevoerd door de Universiteit Utrecht en het Mulier Instituut. De resultaten werden onlangs bekendgemaakt.
Waardering voor topsport in Nederland blijft achter
Vanaf 2013 heeft NOC*NSF focus aangebracht in het topsportbeleid. De recente 4-meting laat hiervan al enkele effecten zien. Volgens de onderzoekers is het topsportklimaat de afgelopen vier jaar in vrijwel alle opzichten verbeterd, al gaat het soms om kleine stapjes.
Wel blijkt dat de waardering voor het klimaat door de sporters en voor sporten die niet meegenomen zijn in het focusbeleid enigszins achterblijft. Ook lijken de ervaren trots en de waarde die de Nederlandse bevolking aan topsport toekent af te nemen. Deze langetermijntrend sinds 1998 staat echter haaks op de gemeten hoge ‘TeamNL-trots’ tijdens de Olympische Spelen in Sochi in 2014.
Bezuinigingen op talentontwikkeling
Verder is de kwaliteit van talentherkenning en -ontwikkeling verbeterd. Deze gebieden dreigen echter wel het kind van de rekening te worden in bezuinigingen bij een aantal bonden. Ook liggen er enkele grote uitdagingen in het vervolgonderwijs (MBO, HBO, WO).
De positie van de coach wordt positiever beoordeeld. Daarbij ligt verdere professionalisering van (talent)coaches en secundaire begeleiding voor de hand.
Op het gebied van innovatie en wetenschappelijke ondersteuning in de topsport worden met name de High Performance Services (medische zorg, voeding, conditie- en krachttraining, begeleiding prestatiegedrag, technologische ondersteuning en visuele training) goed gewaardeerd.
Zes aanbevelingen voor de topsportsector
Deze uitkomsten van de 4-meting en de reacties daarop van topsporters, de NOC*NSF Atletencommissie, het Ministerie van VWS, talenten, technisch directeuren, coaches en experts hebben tot de volgende zes aanbevelingen geleid voor het Nederlandse topsportklimaat:
- Borg de kwaliteit van talentherkenning en -ontwikkeling.
- Ga door met de professionalisering van (talent)coaches en secundaire begeleiding.
- Verbeter de combinatie topsport en onderwijs.
- Maak van wetenschappelijke ondersteuning van topsport een integraal onderdeel van de programma’s.
- Geef meer aandacht aan de ‘uitstroom’ van topsporters en het tweede carrièreperspectief.
- Besteed integrale aandacht aan topsportcultuur en de maatschappelijke kracht van topsport.
Deze aanbevelingen zijn ook verwerkt in de Sportagenda 2017+ (pdf).
Schippers: Ga hiermee aan de slag
Minister Schippers van VWS: “Alle lof voor iedereen die zich de laatste jaren met succes heeft ingezet voor het topsportklimaat in Nederland. VWS investeert in topsporters omdat een goed topsportklimaat cruciaal voor hen is om het beste uit zichzelf te kunnen halen. Deze meting geeft een beeld waar het goed gaat, maar ook waar het beter kan. Ik roep iedereen op hiermee aan de slag te gaan en om zich met dezelfde passie te blijven inzetten voor onze topsporters!”
Atletencommissie: Uitkomsten motiveren ons
Chiel Warners, voorzitter van de NOC*NSF Atletencommissie: “De Atletencommissie is blij met de betrokkenheid die topsporters hebben getoond bij deze Topsportklimaatmeting. Het is belangrijk deze directe feedback te ontvangen over hoe zij topsport in Nederland ervaren. De uitkomsten en aanbevelingen geven ons richting en motivatie om het nog een stapje beter te doen.”
NOC*NSF: Goede weg ingeslagen
Maurits Hendriks, technisch directeur bij NOC*NSF: “De resultaten van de meting geven ons wederom een bevestiging dat we met het gekozen beleid de goede weg zijn ingeslagen. Maar zoals altijd in topsport is er ruimte voor verbetering. Het is mooi dat sporters, coaches en technisch directeuren hier zelf input op hebben gegeven. Samen zullen we ook de komende jaren weer stappen zetten. Het vak van topsporter krijgt steeds meer inhoud, niet in de laatste plaats doordat het Ministerie van VWS op vele terreinen bereid is beleid te maken.”
KNHS: Nu slim en innovatief omgaan met budget
Maarten van der Heijden, technisch directeur van de KNHS: “We hebben als technisch directeuren uitgebreid input kunnen geven op de Topsportklimaatmeting. Het voortdurend meten blijft van belang. Uit het onderzoek blijkt dat we, met de schaarse middelen, minder aandacht besteden aan talentherkenning en -ontwikkeling. Dat kan ons duur komen te staan de komende jaren. We moeten slim en innovatief zijn om met beperkte budgetten toch tot de wereldtop te kunnen horen.”
KNSB: Goede prestaties dankzij deze input
Jeroen Otter, bondscoach shorttrack van de KNSB: “Wij hebben een scientist in ons team opgenomen. Zonder de in- en output van deze wetenschapper op onder meer het gebied van dataverwerking en beoordelen van ICT-aanbiedingen aan de toprijders van het KNSB Olympisch Shorttrackprogramma, zouden onze prestaties niet op het huidige niveau liggen.”
Meer lezen
Lees de hoofdconclusies en aanbevelingen van de 5-meting van het Topsportklimaat in Nederland. In de tekst is door te klikken naar verdiepende factsheets over de verschillende onderwerpen, met meer achtergrond en duiding.
