Zo’n 60 tot 80 procent van de volwassenen krijgt ooit in zijn leven te maken met lage rugpijn. Dat wil zeggen: met vermoeidheid, ongemak of pijn in het lage gedeelte van de rug, soms met uitstralende pijn naar de benen, zonder verdere specificering van de duur en intensiteit van de pijn. Het gaat om pijn in het gebied van de onderkant van de ribbenkast tot onder de billen.
Geen aanwijsbare oorzaak
Rugpijn heeft vaak geen aanwijsbare oorzaak, en kan acuut optreden (zoals spit), of meer chronisch zijn en langer dan 6 weken duren. Rugpijn kan ook meermalen terugkeren.
Er wordt wel gedacht dat zittende beroepen een risico zouden vormen, maar daar is in onderzoek geen bewijs voor gevonden. Omdat rugpijn vaak een oorzaak is van ziekteverzuim, zijn er relatief veel onderzoeken gedaan naar het effect van oefeningen en training hierop. Bij chronische rugklachten zijn er aanwijzingen dat training en oefeningen er op de langere termijn voor zorgen dat mensen beter in staat zijn te werken. Voor de korte termijn is dat effect niet gevonden.
Rugpijn klachten beperken door te bewegen
In veel gevallen kun je ook de klachten beperken door te bewegen. Het is aangetoond dat oefeningen helpen om chronische rugpijn te verlichten. Bij mensen die langer dan 3 maanden lage rugpijn hebben, helpt het ook als zij daarnaast psychologische begeleiding krijgen en meer leren over oorzaken en omgaan met rugpijn.
Bij acute rugklachten zijn er geen duidelijke aanwijzingen dat oefeningen de pijn verlichten. Wel blijkt bewegen een gunstig effect te hebben: bij groepen patiënten met acute rugklachten die bewegen duurt het ziekteverzuim minder lang dan bij degenen die bedrust moeten houden.
Aandacht voor de romp
De meeste onderzoeken geven geen uitsluitsel welk soort oefeningen het best zijn. Er is wel een studie die erop duidt dat oefeningen die de rompstabiliteit (core stability) verbeteren, beter de pijn kunnen verlichten dan algemene oefeningen.
Meer video’s van oefeningen voor core stability vind je op Sportzorg.nl.
Andere bewegingsvormen
Toch is niet bekend of die oefeningen beter zijn dan andere bewegingsvormen, bijvoorbeeld fitness. Bewegen in de vrije tijd lijkt minstens even goed als het doen van rugoefeningen. Denk dan aan wandelen, traplopen en fietsen. Het is belangrijk om passiviteit te voorkomen en een lichamelijk actieve leefstijl aan te nemen, zegt het KNGF. Bij een normaal verloop van klachten bevordert (gedoseerde) beweging, opbouw van activiteiten, blijven werken of zo nodig hervatten van werkzaamheden (eventueel met tijdelijke aanpassing van werkzaamheden) het herstel.
Belangrijk is vooral dat iemand beweegt op een manier die hij leuk vindt, die praktisch uitvoerbaar is, en die gemakkelijk is in te passen in zijn dagelijks leven.
Wees voorzichtig bij breuken en ontstekingen
Het algemene idee is dat je met rugpijn zo veel mogelijk kunt doorgaan met je gewone leven en dat bewegen geen extra schade kan aanrichten. Er zijn een paar situaties waarin het niet verstandig is zonder advies van een arts of fysiotherapeut te gaan bewegen. Denk bijvoorbeeld aan recente breuken en ontstekingen.
Maar een hernia of een verschoven ruggenwervel zijn niet per definitie reden om niet te bewegen. Hierover kan een arts of fysiotherapeut advies geven.
Ziekteverzuim
Omdat rugpijn vaak een oorzaak is van ziekteverzuim, zijn er relatief veel onderzoeken gedaan naar het effect van oefeningen en training hierop. Bij chronische rugklachten zijn er aanwijzingen dat training en oefeningen er op de langere termijn voor zorgen dat mensen beter in staat zijn te werken. Voor de korte termijn is dat effect niet gevonden. Bij acute rugpijn is vooral gekeken of het ziekteverzuim verschilt tussen mensen die bedrust voorgeschreven krijgen en mensen die lichamelijk actief blijven. Bewegen blijkt een gunstig effect te hebben: bij groepen die bewegen duurt het ziekteverzuim minder lang dan bij degenen die bedrust moeten houden.
De informatie uit dit artikel komt uit wetenschappelijk onderzoek van Pedersen en Saltin: Exercise as medicine – evidence for prescribing exercise as therapy in 26 different chronic diseases en is aangevuld met informatie van het KNGF (Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie).
