Rijk, provincie en gemeenten steken elk jaar ongeveer 30 miljoen euro in pakweg 600 sportevenementen. Wat levert dat op? Dat is niet zo simpel te becijferen. Gaat het alleen om het geld dat binnenstroomt in de regio waar de wedstrijden plaatsvinden? Reken je ook de toegenomen bekendheid van de stad of streek mee? Deskundigen hanteren twee methoden om de waarde te berekenen: de Economische Impact Analyse (EIA) en de Maatschappelijke Kosten-Baten Analyse (MKBA).
Overnachtingen
De EIA geeft aan wat het organiseren van een sportevenement voor effecten heeft op de lokale economie. Uitgezocht wordt hoeveel geld in de regio is uitgegeven dat daar anders niet terecht was gekomen. Het wordt besteed aan bijvoorbeeld maaltijden en overnachtingen. Organisatoren leveren cijfers aan en bezoekers vullen vragenformulieren in.
Zouden de bezoekers ook in de buurt zijn geweest als het evenement niet had plaatsgevonden? Zo nee, dan gelden hun uitgaven als extra inkomsten voor de regio. Subsidie van de lokale overheid blijft hier buiten beschouwing. Dat geld was al bestemd voor de omgeving, het zou alleen aan een ander project zijn besteed.
Hotels in Den Haag en omgeving hebben in 2014 3,5 miljoen extra overgehouden aan overnachtingen van hockeyliefhebbers. De bezoekers van het WK gaven overdag 6,3 miljoen uit in winkels en in de horeca, hebben onderzoekers van de Haagse Hogeschool uitgerekend. Gasten die langer bleven dan de zestien dagen die het WK in beslag nam, gaven nog eens twee miljoen euro uit. Dat zijn de belangrijkste bijdragen aan het positieve saldo van 12,8 miljoen.
Wat een EIA niet meet, is hoeveel mensen juist zijn weggebleven uit Den Haag om te ontkomen aan de drukte van het WK. Dat verschijnsel heet ‘crowding out’. Op grond van verschillende cijfers stellen de onderzoekers van de Haagse Hogeschool dat er geen toeristen zijn weggebleven. Wel kunnen inwoners hun stad zijn ontvlucht, maar dat is niet onderzocht.
WESP
De waarde van veel grote toernooien wordt in Nederland bepaald met de Wesp-richtlijnen, normen van de Werkgroep Evaluatie Sportevenementen. Er zijn richtlijnen voor de economische waarde, het profiel van de bezoekers, de grootte van het publiek, de beleving van het evenement, de tevredenheid, de promotiewaarde, de mate van participatie, milieubelasting en leefstijl en vitaliteit.
“De gegevens worden nu alleen gebruikt als verantwoording”, zegt Geeske van Asperen, bij het Kenniscentrum Sport expert op het gebied van economische waarde. “Je kunt achteraf stellen wat de waarde was. Het is nog niet gelukt uit deze evaluaties lessen te halen hoe je een met evenement de volgende keer meer economische impact kunt genereren.”
Plezier
De meeste Hagenaars waren blij met het WK hockey. Ze gaven het toernooi gemiddeld een 8,1. Het had dus een maatschappelijke waarde, maar die meet een EIA niet. Een MKBA doet dat wel. Bij zo’n onderzoek komen alle effecten van een evenement aan de orde. Zowel de harde euro’s als de niet direct in geld uit te drukken opbrengst. Plezier en trots op de eigen omgeving, bijvoorbeeld. Een nadeel is dat het veel moeite kost de gegevens te achterhalen. Ook is het resultaat niet keihard. Onderzoekers erkennen dat er wel iets op hun werk is af te dingen.
De overheid laat vaak een MKBA uitvoeren bij het voorbereiden van maatregelen, maar in de sport gebeurt dat nog niet veel. Een zogenoemde Kengetallen-KBA is minder arbeidsintensief. Op basis van onderbouwde aannamen bepalen onderzoekers de impact van een evenement. Met ruime marges, dat wel.
SEO Economisch Onderzoek durfde op basis van een Kengetallen-KBA wel te zeggen wat Nederland ermee zou opschieten als het met België het wereldkampioenschap voetbal van 2018 had georganiseerd. Dit zou 321 miljoen in het laatje brengen. Vooral aan het verbouwen van stadions zou 476 miljoen worden uitgegeven. Deze getallen leveren een negatief saldo op van 155 miljoen. Maar als de gemiddelde Nederlander zijn toegenomen geluk met negen euro zou waarderen, was de balans in evenwicht. Zover komt het niet, want het WK is toegewezen aan Rusland.
